سندي از قرارداد دارسي

قرارداد دارسی یا "امتیازنامه نفت و موم طبيعي معدني " قراردادی است که ویلیام ناکس دارسی در سال ۱۹۰۱ (۱۲۸۰  شمسي) با دولت ایران امضا کرد تا به اکتشاف و استخراج نفت در ایران بپردازد.

به گزارش پايگاه اطلاع رساني  پتروميوزيم ، قرارداد دارسی یا "امتیازنامه نفت و موم طبيعي معدني " قراردادی است که ویلیام ناکس دارسی در سال ۱۹۰۱ (۱۲۸۰  شمسي) با دولت ایران امضا کرد تا به اکتشاف و استخراج نفت در ایران بپردازد.
از طرف ایران مظفرالدین‌شاه، امین‌السلطان، میرزا نصرالله مشیرالدوله و مهندس‌الممالک (نظام‌الدین غفاری) قرارداد را امضا کردند. مظفرالدین‌شاه این امتیازنامه‌ی ۱۸ ماده‌ای را در کاخ صاحب‌قرانیه در تاریخ ۲۸ مه ۱۹۰۱ میلادی، برابر با ۷ خرداد ۱۲۸۰ خورشیدی، امضا كرد. شرکت نفت دارسی، پس از هفت سال، سرانجام در ۲۶ مه ۱۹۰۸ میلادی در منطقه مسجد سلیمان به نفت رسید. براساس این قرارداد، امتیاز استخراج و بهره‌برداری از نفت در سراسر ایران به استثنای شهرهاي شمالی شامل گیلان، مازندران، گرگان، خراسان و آذربایجان برای مدت ۶۰ سال به دارسی واگذار شد. هم‌چنین بر اساس این قرارداد، دارسی متعهد شد ظرف دو سال، شرکت یا شرکت‌هایی برای بهره‌برداری از این امتیازات تأسیس كند  و سالیانه مبلغ ۲۰ هزار لیره وجه نقد و معادل همین مبلغ از سهام شرکت و نیز ۱۶ درصد از منافع خالص خود را به دولت ایران بپردازد.
در سال ۱۳۱۰ و در زمان رضاشاه، طرف انگلیسی به تعهدات خود کامل عمل نکرد و تنها سه‌چهارم مبلغ تعهد شده را به ایران پرداخت کرد. رضاشاه در واکنش به این موضوع قرارداد را یکسویه لغو کرد و آن را آتش زد. دولت انگلستان با ارسال نامه‌ای به این موضوع شکایت و تهدید کرد که به دیوان لاهه شکایت خواهد برد؛ اما ایران با توجه به اینکه موضوع را خارج از دستور این دیوان می‌دانست به این تهدید توجهی نکرد. در نهایت موضوع به جامعهٔ ملل کشیده شد و در آنجا وزیر خارجهٔ چکسلواکی مأمور حل و فصل مناقشه شد و با پیشنهاد او دو کشور به گفتگو نشستند و قرارداد جدیدی را تنظیم کردند. مذاکرات در سال ۱۳۱۲ آغاز شد و به قرارداد ۱۹۳۳ انجامید.
تصوير فوق صفحه اول از اين سند را نشان مي دهد كه در 18 فصل تنظيم شده است . تاريخ سند : 1319 قمري - صفحه اول