انقلاب سفید به روايت اسناد شركت نفت فلات قاره

نگاهي به اسناد مربوط به انقلاب سفيد در شركت نفت فلات قاره

فرزانه بهارلو، زهرا سلیمانی

انقلاب سفید به عنوان یک سلسله اصلاحات اقتصادی و اجتماعی در دوره سلطنت محمدرضا شاه پهلوی به اجرا درآمد. انقلاب سفید در مرحله نخست شامل شش اصل بود که محمدرضا شاه پهلوی در روز 21 دی ماه 1341 در کنگره ملی کشاورزان در تهران خبر از برگزاری رفراندوم آن را به کشاورزان و عموم داد. در روز ۶ بهمن ۱۳۴۱ در یک همه‌پرسی سراسری که با مخالفت روحانیون روبرو شد، شش اصل انقلاب سفید به رای عمومی گذاشته شد و به تصویب رسید.

شش اصل نخستین انقلاب سفید، عبارت بودند از: اصلاحات ارضی و الغای رژیم ارباب و رعیتی، ملی کردن جنگل‌ها و مراتع در سراسر کشور، فروش سهام کارخانه‌های دولتی به عنوان پشتوانه اصلاحات ارضی، سهیم کردن کارگران در منافع کارگاه‌های تولیدی و صنعتی، اصلاح قانون انتخابات به منظور دادن حق رای به زنان، ایجاد سپاه دانش به منظور اجرای تعلیمات عمومی و اجباری.

شاه به تدریج ۱۳ اصل دیگر به اصول انقلاب سفید اضافه کرد که هر یک به اقتضای تحول جامعه و توسعه امکانات ملی و پیدایش نیاز‌ها و مقتضیات جدید ارائه شد که عبارت بودند از سپاه بهداشت؛ سپاه ترویج و آبادانی؛ خانه‌های اصناف در روستا‌ها؛ ملی کردن تمام منابع آب‌های زیرزمینی کشور؛ نوسازی شهر‌ها و روستا‌ها؛ انقلاب اداری و آموزشی؛ تامین امکان فروش سهام واحدهای بزرگ صنعتی به کارگران؛ مبارزه با تورم و گران‌فروشی؛ آموزش رایگان و اجباری در هشت سال اول تحصیل؛ تغذیه رایگان برای کودکان خردسال در مدارس؛ تعمیم بیمه‌های اجتماعی به همه ایرانیان؛ مبارزه با معاملات سوداگرانه اراضی و اموال غیرمنقول و مبارزه با فساد. بررسي اسناد شركت ملي نفت فلات قاره نشانگر آن است كه ، شرکت ملی نفت نیز از 21 آذر 1351، مقدمات برگزاری جشن ده سالگی انقلاب سفید ایران را فراهم کرد. ابتدا جلساتی در اطاق کنفرانس دفتر مرکزی شرکت ملی نفت ایران با موضوع بررسی پیشرفت‌های صنعت نفت با حضور مدیران مناطق نفتی برگزار شد که پرویز مینا از طرف شرکت پتروشیمی لاوان در این جلسات حضور پیدا می‌کرد.(عکس 1 تا 9)

1

2

3

4

5
 

6
 

7

8

9

طی این جلسات، برنامه اجرای مراسم تدوین و نماینده تام الاختیار از سوی شرکت‌ها معرفی شد. (عکس 10 تا 16)

10
 

11
 

12
 

13

14

15

16

از جمله اقدامات انجام شده، چاپ رنگی آرم شرکت ملی نفت و انجمن نفت ایران بود .(عکس شماره 17، 18، 19 )

17
 

18

19

و اقدام دیگر، انتشار ویژه‌نامه یادداشت روز بود که ضمن بررسی پیشرفت‌های صنعت نفت، شعری از ابوالقاسم حالت با موضوع اصول انقلاب سفید در انتهای آن به چاپ رسید. (عکس 20 ، 21، 22 )

20
 

21
 

22

شرکت نفت لاوان نیز ویژه‌نامه‌ای با همین موضوع منتشر كرد. (عکس 23) و بالاخره در سال1351، جشن ده سالگی انقلاب سفید توسط شرکت ملی نفت ایران برگزار شد.
 

23