خدمات تفریحی ورزشی نفت در مسجدسلیمان

ترجمه و خوانش یک سند مربوط به پنجاه سال پیش

*توحید شریفی

مسجد سلیمان با قدمت تاریخی و سابقه درخشان خود،عنوان"شهر اولین ها"را نیز با خود یدک می کشد.

از جمله این اولین ها،نخستین باشگاه سوارکاری در ایران است که همزمان با سایر ورزش های نوین و همگام با شکل گیری شهر نوین مسجد سلیمان در حدود سال 1910میلادی برابر با 1298خورشیدی تأسیس شد.

سوارکاری در بین ساکنان بومی و عشایر بختیاری که چندین ماه از سال را در قشلاق مسجد سلیمان سپری می کردند،جایگاهی ویژه داشت و شاید به همین دلیل نیز بود که فعالیت های این باشگاه تفریحی ورزشی مورد توجه و استقبال ساکنان و اهالی قرار می گرفت.نکته دیگر نیز این بود که همچون هر کورس سوارکاری دیگری،شرط بندی نیز در روزهای مسابقات این باشگاه انجام می شد.

گزارش ها و اخبار زیادی از فعالیت این باشگاه در بولتن های داخلی اعم از اخبار هفته مسجد سلیمان و بعدتر،نشریه"نامه صنعت نفت"منتشر شده و هنوز هم در خاطر بسیاری از اهالی،یا افراد ایرانی و حتی غیر ایرانی که روزگاری ساکن مسجد سلیمان بودند،یادگارهای شیرینی از این مرکز تفریحی ورزشی باقی مانده است.با این وجود کمتر پیش آمده که اسناد اداری مالی این نخستین باشگاه سوارکاری ایران نیز مورد خوانش و توجه قرار گیرد.

افتخار حضور و فعالیت در تیم واحد پژوهش و تاریخ شفاهی مدیریت موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت و بررسی و خوانش اسناد تاریخی و ارزشمند تاریخ فعالیت صنعت نفت در مرکز اسناد ری براي نگارنده ،این فرصت را ایجاد كرده تا در قالب مطالعات پژوهشی و مستند نگاری طرح موزه نفت مسجد سلیمان،دفاتر مالی و اسناد برجای مانده از این باشگاه مورد بررسی و ترجمه قرار گیرد.

از جمله یک برگ سند که تصویر آن منتشر می شود، نامه ای است که آقای واتسون،نایب رئیس باشگاه،خطاب به آقای شاملو، فرماندار شهر نوشته و وی را در جریان تراز مالی مناسب باشگاه در سال1970(1349)به مبلغ 1198ریال قرار داده است.

دفاتر مالی و مکاتبات اداری باشگاه سوارکاران،همچون هر بخش دیگری از حوزه فعالیت صنعت نفت البته در اختیار و انحصار کمپانی نفت بوده و اینکه گزارش مالی به مسئولین سیاسی آنهم مستقیما و از سوی نایب رئیس باشگاه انجام گرفته،می تواند مبین ارائه این گزارش به مناسبت یا موضوع خاص باشد.گو اینکه در سایر باشگاه ها،سینماها و مجموعه های تفریحی اجتماعی حوزه فعالیت کمپانی نفت،آنچه اهمیت داشته بازخورد مثبت فعالیت آن مجموعه و مرکز در افزایش روحیه و نشاط اجتماعی و در نهایت راندمان کاری و تولید بوده است.

نکته جالب مخارج و درآمدهای عمومی ماهانه است که در این سند،در بخش اضافات ماه دسامبر قابل مشاهده است. درآمدهای بخش نگهداری اسب هاHorse upkeep درآمد بخش پذیرایی بخش نوشیدنی ها و"بوفه"باشگاه،درآمد بخش نعلبندیShoeing و همچنین تامین هویج مصرفی اصطبل ها از جمله موارد اعلام شده هستند.

باشگاه سوارکاران مسجد سلیمان در دوران فعالیت خود،یکی از مراکز مهم سوارکاری در صنعت نفت و البته استان و کشور بوده و اعضا و طرفداران زیادی داشته است.فعالیت های این باشگاه به استناد گزارش ها،عکس ها و شواهد موجود،در تمامی طول سال و بصوررت هفتگی(جمعه هر هفته)در جریان بوده،اما به مناسبت های مختلف و از جمله نوروز و بهار نیز مسابقاتی با حضور سوارکاران از مسجدسلیمان و دیگر مناطق نفت خیز برگزار می شده است.

اسناد مرتبط با فعالیت باشگاه سوارکاران،پس از تکمیل و راه اندازی موزه نفت مسجدسلیمان در معرض دید بازدیدکنندگان و گردشگران داخلی و خارجی قرار خواهد گرفت.

* پژوهشگر تاریخ و مترجم همکار با واحد پژوهش و تاریخ شفاهی مدیریت موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت