سند گزارش شرايط استعماري فعاليت بيمه هاي بين المللي در صنعت نفت ايران

سند حاضر گزارش دكتر فرهنگ مهر مديرعامل و رئيس هيت مديره وقت شركت سهامي بيمه ايران به جمشيد آموزگار وزير دارائي وقت است كه از وضعيت تاسف بار فعاليت بيمه هاي بين المللي در صنايع نفت ايران مي گويد. نسحه اي از اين گزارش نيز به منوچهر اقبال، مديرعامل وقت شركت ملي نفت ارسال شده است.

تاريخچه و شكل گيري شركت سهامي بيمه ايران

بيمه هاي داخلي و يا حتي نيمه داخلي تا سال 1314 هجري شمسي در ايران وجود نداشت و بازار بيمه كشور كاملا در اختيار نمايندگي هاي بيمه خارجي بود. اين نمايندگي ها بيمه هاي مورد نظر خود را با نرخ ها و شرايطي كه خود صلاح مي دانستند به مردم عرضه و عوايد حاصله را از كشور خارج مي كردند. اقدام براي تاسيس بيمه ايران با سرمايه دولت از اواخر سال 1313 هجري شمسي و با پيش بيني بودجه اي در قانون بودجه سال 1314 كل كشور آغاز شد.

دكتر الكساندر آقايان (يكي از اعضاء اولين هيئت مديره بيمه ايران و در حقيقت يكي از بانيان تاسيس آن) در خاطرات خود درباره تاسيس بيمه ايران اظهار مي دارد: "از سال 1310 در فكر تاسيس يك شركت بيمه داخلي بودم ولي سرمايه آن را نداشتم تا اينكه داور به وزارت ماليه منصوب شد و از آنجايي كه نامبرده از دوستان اينجانب بود، فكر خود را با او در ميان گذاشتم، داور با قبول اين پيشنهاد تشكيل يك شركت بيمه داخلي را با سرمايه دولت در برنامه خود قرارداد و در نهايت تامين سرمايه اوليه را در لايحه قانوني بودجه كل كشور گنجاند و به تصويب رساند."

دكتر آقايان در خاطراتش (نشريه مخصوص پنجمين سال فعاليت شركت بيمه ايران 1334) در اين زمينه توضيحات مفصلي را داده كه مجال ذكر آن در اينجا نيست و علاقه مندان مي توانند براي اطلاعات بيشتر به متن مورد نظر مراجعه كنند.

اما اشاره به اين نكته ضروري است كه هر چند كشور از سال 1314 با تلاش متخصصان داخلي داراي بيمه مستقل و داخلي شده بود و با شركت هاي بين المللي نيز به عنوان بيمه هاي اتكائي، قراردادهاي قانوني و معمول ساير بيمه ها در سراسر دنيا، منعقد مي شد، اما در صنعت نفت بيمه تجهيزات و ساختمان ها و يا تاسيسات نفتي هنوز در اختيار بيمه هاي خارجي بود و اين امر پس از قرارداد كنسرسيوم و بازگشت شركت هاي نفتي بين المللي به طور كامل از اختيار بيمه ايران خارج گرديده بود.

در اين اسناد، گزارش دكتر فرهنگ مهر مديرعامل وقت بيمه ايران به دكتر آموزگار وزير دارائي وقت را ملاحظه مي فرمائيد كه گلايه خود را از اينكه ايران سال هاست صاحب بيمه معتبر است، ولي صنعت نفت حاضر به بيمه تاسيسات نفتي خود از طريق بيمه ايران نيست، بيان و گزارش را به همراه نامه اي دستنويس به دكتر منوچهر اقبال مدير عامل شركت ملي نفت ايران ارائه نموده است.

استساخ سند دست نويس دكتر فرهنگ مهر:

شركت سهامي بيمه ايران

مدير عامل 

خصوصي است

سرور ارجمندم   جناب آقاي دكتر اقبال

قربانت گردم پيرو مذاكره ظهر ديروز در هتل رزيدانس رونوشت نامه اي
كه به جناب آقاي وزير دارائي نوشته ام حضورتان تقديم مي دارم براي مزيد استحضار
خصوصي آنجناب با تقديم احترام و ارادت    

فرهنگ مهر

آقاي مهندس مستوفي

ثبت شده در :

دبيرخانه شركت ملي صنايع پتروشيمي به شماره 382 تاريخ 23/2/1346

* محمدحسن تدريسي

مركز اسناد صنعت نفت

منابع: خاطرات دكتر الكساندر آقايان

سايت بيمه ايران
"بيمه ايران در گذر زمان" به قلم سيدمحمود حسيني

دكتر الكساندر آقايان متولد 1265ﻫ . ش از ارامنه قزوين بود وي دكتراي حقوق خود را از سوئيس گرفت و پس از مراجعت به ايران به امر وكالت دادگستري مشغول شد و وكالت اكثر نمايندگي هاي بيمه خارجي در ايران را  عهده دار بود.
اعضاء اولين هيئت مديره شركت سهامي بيمه ايران در سال 1314 هجري شمسي

ابوالقاسم فروهر- معاون وزير دارائي عضو اصلي
دكتر اوسيب فريد ليب صلح دوست عضو اصلي
دكتر الكساندر آقايان عضو اصلي
محمد سروري عضو اعلي البدل
عباسعلي گلشائيان عضو اعلي البدل

• قدمت : سال 1346
• محل نگهداری : مركز اسناد موزه های صنعت نفت ايران