چرا «موزه نفت»؟!

رضا زندی، روزنامه‌نگار تخصصی حوزه نفت و انرژی

امروز ما، «تاریخ» فرداست. پس باید آنچه را هست و روی می‌دهد، بی‌کم‌وکاست و «بی‌خط و جناح»، به نسل آینده برسانیم. آن روز ما نخواهیم بود. غبارها خوابیده است. پس آینه قضاوت درباره تحولات امروز شفاف خواهد بود. اینکه احساس کنیم ثبت می‌شویم، برای «حال‌مان» هم خوب است. «پاسخ‌گویی»، از جمله در برابر تاریخ، «خودمراقبتی» می‌آورد.

١- دوشنبه‌شب، در مراسم اعلام برگزیدگان چهارمین جشنواره نفت و رسانه، تندیس، لوح تقدیر و جایزه خود را به «موزه نفت» اهدا کردم؛ موزه‌ای که طرح ساخت آن از حدود دو سال پیش در تهران آغاز شده است؛ ایده‌ای تازه از دولت جدید که در کنار موزه‌های نفت آبادان، مسجدسلیمان و یکی، دو شهر دیگر، می‌تواند روایتگر تاریخ ١٠٧ساله نفت ‌مان باشد. تحولات نفت، ازجمله مهم ‌ترین تحولات اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و حتی علمی و فرهنگی ایران است. لطفا تاریخ نفت را ورق بزنید. «ثبت امانت‌دارانه» تحولات امروز اما از مهم‌ترین وظایف «موزه نفت» برای نسل فرداست.

٢-  نخستین جشنواره نفت و رسانه، هجدهم مرداد سال ١٣٨٢و دومین آن، سال ٨٣ و سومین‌اش سال ٨٤ برگزار شدند.  چهار- پنج سال پیش اما اداره کل روابط‌ عمومی وقت وزارت نفت، اطلاعیه‌ ای عجیب را برای برگزاری «نخستین»(!) جشنواره نفت و رسانه، منتشر کرد.

آثار هم جمع‌آوری شد. استدلالشان برای استفاده از واژه «نخستین» این بود که فلان حوزه رسانه‌ای به جشنواره اضافه شده است! همان موقع چقدر تذکر دادیم پس سابقه و تاریخ‌مان چه می‌شود؟! گفتیم بگویید از چهارمین دوره فلان حوزه رسانه‌ای به جشنواره اضافه شده است. قبول نکردند. البته جشنواره هم برگزار نشد. تا به امسال رسیدیم. اما این هشداری جدی بود. تحریف تاریخ‌ها، جفای به فرداست. به امروز است. این جناح و آن جناح هم ندارد. «تندیس، لوح یادبود و جایزه چهارمین دوره جشنواره نفت و رسانه» که به یادگار در موزه نفت بماند، یعنی بر ثبت رخدادها و «محافظت از تاریخ» همت کرده‌ایم. این تنها یک نمونه است. 
٣- تاریخ ‌مان امروز که دقیق و درست ثبت شود، آیندگان برای بسیاری از سؤال‌ها، به‌ دور از جنجال‌های سیاسی، پاسخی صحیح خواهند یافت؛ از دلایل کاهش قیمت‌های جهانی نفت گرفته، تا موضوع روز آلودگی‌ های هوا؛ از قراردادهای جدید نفتی کشور تا ماجرا‌های آن مرد نفتی؛ از فشارهای نفتی قبل از برجام تا وضعیت صنعت نفت در دوره لغو تحریم‌ها. حتی اگر امروز تاریخ ٢٠ساله گذشته کشور را مرور کنیم، به‌ راحتی تحلیل‌ های واضح‌ تری از برخی موضوعات خواهیم داشت. برای برخی دیگر هم باید زمان بگذرد.
٤-  موزه نفت، برای کشوری که درآمدها و سیاست‌های نفتی بر اغلب شئوناتش تأثیر می‌گذارد، موزه مهمی است. با کاهش قیمت‌های نفت به محدوده ٣٠ دلار، پیش‌بینی می‌شود دولت سال آینده پول زیادی نداشته باشد. اولویت‌های نفت و کشور هم زیاد است. اما شکل‌دهی به موزه نفت «وظیفه تاریخی دولت» است؛ موزه‌ای که مدرن و پیشرفته و با استفاده از امکانات تصویری و دیجیتالی روز ساخته شود. موزه‌ای که امروز را، هم برای تحریف‌نشدن و هم برای قضاوت آینده، مستند کند. برای احداث چنین موزه‌ای، رواست که نهادهای مختلف، از شهردای تهران تا بانک‌ها، سازمان محیط زیست و هرکس که می‌تواند به وزارت نفت و دولت کمک کند. مسئولانش هم با انگیزه پیگیر ساختش باشند. ما به تاریخ امروزمان نیاز مبرم داریم.