میراث صنعت نفت در فهرست آثار ملی ایران

قدمت و ارزش‌های تاریخی، اجتماعی، فنی وفرهنگی آثار صنعت نفت، امروزه این آثار را به یکی از دارایی‌های مهم عرصه فرهنگی و تاریخی کشور تبدیل کرده است.

به گزارش پايگاه اطلاع رساني پتروميوزيم ، توجه به میراث صنعتی موضوعی جدید و در بیشتر کشورهای دنیا موضوعی رو به توسعه است. شکل‌گیری نهادهای بین‌المللی مرتبط با حفاظت از این میراث همچون TICCIH (کمیته بین‌المللی حفاظت از میراث صنعتی) بیانگر این علاقه رو به گسترش در مقیاس جهانی است. در ایران نیز این مسأله مورد توجه متخصصان، کارشناسان، و جامعه علمی و عمومی علاقمند به موضوع فرهنگ قرار گرفته است.
بخش مهمی از میراث صنعتی کشور ما را، با توجه به تاریخ و جایگاه آن، می‌توان متعلق به صنعت نفت دانست. این آثار گستره متنوعی از سازه‌ها و بناها شامل پالایشگاه‌ها، ساختمان‌های مسکونی، اداری، آموزشی و درمانی، شهرک‌ها، پمپ بنزین‌ها، تلبمه‌خانه‌های نفتی، پل‌ها و سایر گونه‌های سازه‌ای و ساختمانی را در بر می‌گیرد.
یکی از اهدافی که مدیریت موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت همواره پیگیر آن بوده، مسأله شناسایی، مستندنگاری و ثبت آثار باارزش صنعت نفت در فهرست آثار ملی کشور است تا زمینه حفاظت از این آثار بیش از پیش فراهم شود .
تا کنون این مدیریت تعداد قابل توجهی از آثار صنعت نفت را در میراث فرهنگی به ثبت رسانده. آثاری که در این فهرست ثبت می‌شوند مورد حمایت قانون قرار گرفته و هرگونه دخل و تصرف غیر علمی و غیرکارشناسی و بدون مجوزهای لازم از وزارت میراث فرهنگی ممنوع بوده و جرم تلقی می‌شود.
علاوه بر این، ثبت آثار سبب معرفی آنها در مقیاس ملی شده و باعث افزایش مخاطب و جذب بازدیدکننده و گردشگر از آثار و مناطقی که آثار در آن قرار گرفته خواهد شد. باید به این موضوع توجه داشت که امروزه یکی از گرایش‌های جدید در عرصه گردشگری، گردشگری صنعتی است، که ثبت، حفظ و معرفی آثار صنعت نفت تأثیر بسزایی در این زمینه خواهد داشت.
در مجموع تا کنون بيش از 120 اثر مربوط به صنعت نفت کشور در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده که مدیریت موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت نقش قابل توجهي در ثبت اين آثار داشته است . از نخستین آثار ثبت شده مربوط به صنعت نفت کشور چاه نمره یک مسجد سلیمان است که با شماره 3609 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. آخرین اثر صنعت نفت در این فهرست نیز پمپ بنزین سبزوار است که با شماره 32726 در مهرماه 1398 به ثبت رسیده است.   
 مجموعه بناهاي تاريخي درمحدوده پالايشگاه آبادان ، كاروانسراي شركت نفت ارومیه ،سينما نفت آبادان ، دانشكده نفت آبادان ، منازل شركت نفت آبادان ، برج آب 1و 2 آبادان ، بيمارستان امام خميني ( ره ) آبادان ،ساختمان آتش نشاني پالايشگاه آبادان ، منطقه انكس آبادان ، سينما شيرين آبادان ،خانه هاي بريم آبادان ،پايگاه مرکز انتقال نفت پاطاق کرمانشاه ،مهمانسراي شرکت نفت بابلسر،پل بهمنشيرآبادان ايستگاه هفت ،پمپ بنزين ري ،پل نمره يك مسجد سلیمان ،بيمارستان امام خميني مسجد سلیمان ،تلمبه خانه نفتي دارخوين ،کارخانه حلب سازی و حلب پر کنی پالایشگاه کرمانشاه ،جایگاه شرکتی 4سابق (234 اختصاصی فعلی) تهران ،جایگاه شرکتی شماره 6 تهران (پمپ بنزین)، آموزشگاه حرفه ای آبادان ،پمپ بنزین قدیم آبادان ،نیروگاه شماره 1 پالایشگاه نفت آبادان ،اسکله های 1 تا 11 پالایشگاه نفت آبادان و چرثقیل های گوگرد و اکوان ،کارخانه برق تمبی ، تاسیسات نفتی بی بیان مسجد سلیمان ،کارخانه تقطیر بی بیان مسجد سلیمان ،کنسولگری انگلیس (خانه باغ آقا) کرمان ،باشگاه ایران مسجد سلیمان وپمپ بنزین قدیمی سبزوار بخشي از اين اثار را شامل مي شود . این آثار در مراحل بعدی و به مرور از طریق همین وبسایت به صورت مبسوط معرفی خواهند شد.
در حال حاضر آثار باارزش دیگری مربوط به میراث صنعت نفت کشور توسط مدیریت موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت در مراحل مختلف شناسایی، مستندنگاری، تهیه پرونده و یا ارائه آن به وزارت میراث فرهنگی جهت بررسی و ثبت ملی قراردارد. آثار جدید ثبت شده متعلق به میراث صنعت نفت به زودی از طریق همین وبسایت اطلاع‌رسانی خواهد شد.

دانشكده نفت آبادان

پمپ بنزين سبزوار

چاه نمره يك مسجد سليمان

باشگاه ايران مسجد سليمان