گزارش بازدید و شناسایی اشیاء موزه ای در جزیره لاوان

لاوان؛  میزبان و میهمان موزه نفت

جزيره لاوان در همسايگي بندرلنگه و بندرعباس، از مهم ترین و قدیمی ترین میادین استخراج نفت و گاز در خلیج فارس و از جمله مناطقی است که پس از ابلاغ مقام عالي وزارت مبني بر راه اندازي موزه هاي صنعت نفت مورد بازديد مجري طرح موزه هاي صنعت نفت و مديركل روابط عمومي وزارت نفت قرار گرفت.

در هم انديشي مسئولان موزه و اسناد صنعت نفت با مسوولان كليه واحدها در منطقه عملیاتی لاوان، ضرورت توجه به طرح موزه های نفت به منظور حفظ تاريخ صنعت نفت و نگهداري مستندات قديمي براي نسل هاي آتي مورد تاکید قرار گرفت.

آنچه در پی می آید گزارشی است از سفر اخیر کارشناسان موزه و اسناد صنعت نفت به جزیره لاوان که طی آن گروه مزبور با همکاری كليه واحدهای مستقر در این جزیره، از جمله: واحدهای خدمات چاه ها، عمليات دريايي، تعميرات توربين، تداركات و امور كالا، تعميرات، حفاري، كنترل اموال، مخابرات، غواصي، بهره برداري، خدمات هليكوپتر، HSE، ارتباطات و فن آوري اطلاعات، روابط عمومي، امور اداري و خدمات اجتماعي، بازرسي، حراست و ... ضمن شناسایی و جمع آوری اشیاء و اسناد واجد ارزش تاریخی و موزه ای در جزیره لاوان، مقدمات آنها را برای انتقال به موزه های صنعت نفت در آبادان و مسجد سلیمان، همچنین حفظ و نگهداری برخی از این اقلام در خود جزیره، فراهم آورند.

*     *     *

لاوان پيشرو در موزه نفت

جزیره لاوان، پس از قشم، بزرگترين جزيره ايران است که در 18 كيلومتري ساحل خليج فارس واقع شده است. طول اين جزيره 24 و عرض آن 5/4 كيلومتر است و با وسعت 8/76 كيلومتر مربع در همسايگي بندرلنگه و بندرعباس قرار دارد.

با اكتشاف نفت در خليج فارس، استخراج از ميادين نفتي لاوان با تاسيس دو شركت خارجي لاپكو (شركت نفت لاوان با سرمايه گذاري مشترك ايران و آمريكا) در سال 1346 و احداث سكوي سلمان يا همان ساسان سابق و نيز شركت ايمينيكو (با سرمايه گذاري مشترك ايران و ايتاليا) با ساخت سكوهاي رسالت و رشادت يا همان سكوهاي رستم و رخش سابق در سال 1347 آغاز شد.

پس از انقلاب اسلامي و همزمان با آغاز جنگ تحميلي، شركت نفت فلات قاره با هدف اداره كليه ميادين نفت و گاز در خليج فارس تاسيس شد و دو شركت مزبور در آن ادغام گرديد. ميدان مشترك سلمان، ميدان گاز سلمان، ميدان رسالت، ميدان رشادت، ميدان بلال و ميدان گازي جزيره لاوان از ميادين منطقه عملیاتی لاوان به شمار مي روند.

سابقه ديرينه و تاريخچه درخشان اين منطقه در امر توليد، فراورش، ذخيره و فروش نفت خام و وجود تاسيسات و تجهيزات قديمي با بيش از 40 سال قدمت، نگاه مسوولان و دست اندركاران موزه را به خود معطوف داشت و بازديدهاي متعددي در قالب سه كميته شناسايي، گردآوري و ثبت آثار از رده خارج صورت گرفت و نشست هاي متعددي با مسوولان و كارشناسان شركت نفت فلات قاره در لاوان برگزار شد.

استقبال از راه اندازي موزه محلي در لاوان

پس از اين رويداد، همكاران باسابقه از جمله بازنشستگان شركت نفت فلات قاره كه سال ها در اين منطقه فعاليت كرده و به خوبي با نحوه كار با ابزارها و دستگاه ها آشنايي داشتند، ضمن اعلام همكاري، از راه اندازي چنين مجموعه اي در صنعت نفت ابراز خرسندي كرده و از مسوولان خواستند تا يك موزه محلي در لاوان به منظور نمايش تغيير و تحول اين ابزارها به همكاران جديد الاستخدام و نيز آشنايي خانواده هاي كاركنان احداث گردد.

لازم به ذكر است هر ساله در ايام نوروز از خانواده هاي كاركنان صنعت نفت دعوت مي شد تا ضمن گذراندن اوقات فراغت، از نزديك شاهد فعاليت هاي كاركنان باشند. در ضمن لاوان هر ساله ميزبان دانشجويان رشته مختلف فني و صنعتي و نيز مقامات كشوري، لشكري و دانشگاهي است و همين امر بر ضرورت تشكيل يك موزه محلي كوچك افزوده و زمينه را براي برگزاري تورهاي گردشگري به اين منطقه افزايش مي دهد.  

پايان موفقيت آميز پروژه لاوان

پروژه شناسايي، گردآوري، ثبت و انتقال اشيا در سه مرحله به پايان رسيد. در بهمن ماه سال گذشته اعضاي كميته مديريت موزه ها با حضور دكتر نعمت الهي، مديركل روابط عمومي و مجري طرح موزه ها و نيز دكتر محمدرضا كارگر، مديركل موزه هاي كشور از سايت هاي عملياتي و انبارها مازاد بازديد كرده و از نزديك اشياي  از رده خارج و ضايعات موجود در سلويج ها را مورد بررسي قرار دادند و اشياي منتخب طي فهرستي در اختيار موزه ها قرار گرفت.

به دنبال اين بازديد گروه گردآوري و ثبت مستندات در اسفندماه همان سال و با سرپرستي مهندس صراف پور به منظور گردآوري و ثبت كليه آنها به منطقه اعزام گرديدند. در پايان و در آبان ماه سال كليه اشيا با استناد به نوع كاربريشان به دو گنجينه در تهران و مسجدسليمان منتقل شد.

در مجموع 68 قلم جنس شناسايي و منتقل گرديد كه از اين تعداد 21 قطعه به تهران، 14 قطعه به مسجدسليمان، چهار قلم به آبادان و مابقي شامل 29 قلم به گنجينه اشياي لاوان سپرده شد تا حفظ و نگهداری شود.

از جمله اقلام موزه ای شناسایی شده در جزیره لاوان می توان به موارد زیر اشاره کرد: مته هاي حفاري، كريسمس تري، كپسول هاي نمونه گيري از سيالات چاهي، راديو غواصي، راديو مخابراتي، دستگاه تصفيه آب، توربين، آچارهاي دكل حفاري، جعبه تقسيم، شيرهاي اطمينان، تلفن، كاميون، ماشين آتش نشاني و...

البته چنانچه گفته شد پيش از اين يك دستگاه كپسول نجات و دو شناور قديمي جهت نمايش در اسكله به آبادان منتقل شد و يك دستگاه كپسول نجات قديمي به همراه يك دستگاه فيدوس و يك دستگاه راديو غواصي و تعدادي نقشه هاي مخابراتي و تاسيسات نفتي لاوان از بدو تاسيس، در اختيار موزه ها و مركز اسناد صنعت نفت تهران قرار گرفت.

گزارش و عکس: راحله خالقی و راحله صحه