مهندس زنگنه: موزه نفت در مسير درستي قرار دارد

مهندس بيژن نامدار زنگنه، وزير نفت در پاسخ به گزارش هاي مجري طرح موزه هاي صنعت نفت در خصوص برنامه ريزي ها و اقدامات انجام شده در موزه هاي نفت آبادان و مسجد سليمان، ضمن تاييد اقدامات صورت گرفته، رهنمودهايي را ارائه كرد.

به گزارش پايگاه اطلاع رساني موزه ها و اسناد صنعت نفت ايران، چندی پیش گزارشی از برنامه­ ها و اقدامات انجام شده در خصوص دو طرح موزه آبادان و مسجد سلیمان طی دو سال گذشته، در اختیار وزیر نفت قرار گرفت. مهندس زنگنه، در هامش این گزارش ضمن اعلام مراتب قدرداني خود از اقدامات صورت گرفته، پیشنهاداتی را در باب اعتلای کمی و کیفی این پروژه ها اعلام نمود.

وزير نفت در هامش گزارش هاي ارسالي دكتر اكبر نعمت الهي، مجري طرح موزه هاي صنعت نفت، نوشت: "به نظرم مسير درستي پيش گرفته شده، فقط تلاش كنيد متن هاي پخته و در عين حال ساده اي نيز براي توضيح هر بخش كار به مردم تهيه شود."

در گزارش مجري طرح موزه های آبادان ضمن اشاره به پایان فاز مطالعاتی طرح موزه های آبادان، به نخستین اقدام در امر راه اندازی اين موزه یعنی گردآوری اشیا و آثار اشاره شده است. در این گزارش آمده: "در حال حاضر علاوه بر شهرهای دیگر که در حال بررسی می باشد، 417 قلم شی موزه ای در شهر آبادان ثبت و گردآوری شده و برای راه اندازی موزه های این شهر در حال آماده سازی است."

در ادامه گزارش ضمن تاکید بر وجود مکان های متعدد تاریخی در شهر آبادان که از منظر صنعت نفت جنبه تاریخی و موزه ای پیدا می کنند، از تمرکز بر پنج مکان که اهمیت و ظرفیت بیشتری برای فعالیت موزه ای دارند سخن به میان آورده شده است:

آموزشگاه فني- حرفه ای صنعت نفت آبادان که نقش محوری در آموزش تکنسین های این صنعت در آبادان و سراسر کشور داشته است. اين آموزشگاه در سال 1312 تاسيس شده و ساختمان و تاسیسات آن مناسب ترین فضا را برای معرفی و نمایش فعالیت موزه ای دارد. تاکنون بخش قابل توجهی از ماشین آلات آموزشی و حرفه ای این آموزشگاه شناسایی، بازسازی و به محل اولیه بازگردانده و طرح پروژه با 57 زیر پروژه به اجرا گذاشته شده است.

مكان بعدي براي موزه نفت در آبادان، اسکله نفتی اين شهر است که در حاشیه پالایشگاه و اروند رود واقع شده است. باتوجه به قدمت عملیات پایانه ای و تاسیسات و تجهيزات قدیمی بندری همچون جرثقیل اکوان که در سال 1320 از سوی متفقین مورد بهره برداری قرار گرفته و جرثقیل گوگرد که از سال 1312 با بخار کار می کرده، این مجموعه در دستور کار موزه ای شدن قرار گرفته است.

در حال حاضر مجموعه ای از اشیای سنگین و تاسیسات دریایی از جزایر، بندرها و اسکله های دیگر به این محل منتقل شده و در نوروز امسال این مجموعه به صورت موقت و در قالب یک نمایشگاه به روی مردم و گردشگران باز شد و حدود 40 هزار نفر از آن بازديد كردند.

جایگاه پمپ بنزین قدیمی آبادان به عنوان يكي از قدیمی ترین جایگاه های کشور و منطقه خاورمیانه از دیگر مكان هاي مورد نظر به شمار می رود. اين جايگاه در مقاطعی توسط شرکت نفت انگلیس و ایران اداره می شد.

برای این مکان نیز 43 زیر پروزه تعریف و به مرحله اجرا گذاشته شده است. ساختمان قدیمی جایگاه که در طول سال های بعد تغییر شکل یافته بود، مورد بررسی کارشناسان مرمت بنا قرار گرفته و به صورت اولیه در حال بازسازی است. این جایگاه در اردیبهشت ماه سال جاری افتتاح خواهد شد.

نیروگاه قدیمی مستقر در پالایشگاه آبادان، ديگر نقطه موزه ای به شمار می رود که از ابتدای روزهای ساخت و بهره برداری پالایشگاه مورد استفاده قرار می گرفت و از نظر قدمت ماشین آلات و تاسیسات نیروگاهی در ایران، بی نظیر یا کم نظیر ارزیابی شده است. اقدامات مطالعاتی و اجرایی این نیروگاه به واسطه اهمیت و ارزش و نیز قدمت تولید برق در شهر آبادان و کشور با 67 زیر پروژه آغاز شده است.

و در آخر، خانه های تشریفاتی در منطقه بریم معروف به شاه نشین که از قدمت و اهمیت زيادي در بهره برداری و تصمیمات مهم نفتی كه در آنها اتخاذ شده، برخوردار است و از جمله مكان هاي مورد نظر برای موزه نفت به شمار مي رود. ساختار معماری اين مجموعه در حال حاضر مورد بررسی و مطالعه است.

در خصوص طرح موزه های نفت مسجد سلیمان نیز، گزارش ارائه شده ضمن اشاره به پایان فاز مطالعاتی طرح، از شناسایی، گردآوری و ثبت 1074 قلم شی موزه ای خبر می دهد که در موزه های این شهر و پروژه های دیگر، پس از مستندسازی و آماده سازی در معرض بهره برداری نمایشی و پژوهشی قرار خواهند گرفت.

در این گزارش با تاکید بر جایگاه ویژه شهر مسجد سليمان در تاریخ صنعت نفت ایران، خاورمیانه و جهان و حوادث و رويدادهاي مهم تاریخی كه در آن به وقوع پيوسته، به پنج نقطه در اين شهر برای مستندسازی این پروژه ملی اشاره شده است:

چشمه ­های نفتی سی برنج نه تنها مربوط به تاریخ نزدیک به اکتشاف نفت در تاریخ معاصر و زمینه ساز این اکتشاف بوده، بلکه بازگو کننده داستان هایی از گذشته های دور، مربوط به انسان ها در اعصار مختلف با مفاهیم مورد علاقه مردم است. در داستان این موزه، ما با کاربرد سنتی نفت قبل از عصر صنعتی آشنا خواهیم شد و با معرفی حوضچه های نفتی سی برنج، رابطه تاریخی سنت و صنعت در بهره برداری از نفت به نمایش گذاشته خواهد شد.

ایجاد موزه در کارخانه قدیمی تقطیر در شهر مسجد سلیمان از دیگر اقدامات مورد نظر است، چرا که پيش از راه اندازی پالایشگاه آبادان و تاسیسات نفتی در سطح کشور، براي بهره برداری اولیه از نفت خام، تاسیسات ابتدایی و کارخانه تصفه و نمك زدايي در مسجد سليمان ايجاد شد. ضرورت دارد چنین تلاش هایی به عنوان آغاز بهره برداری از صنعت نفت به مردم معرفی شود.

موزه اصلی و عمومی صنعت نفت در شهر مسجد سلیمان در یک مکان تاریخی و مرتبط با صنعت نفت (واحد بهره برداری و کارخانه گوگردسازی) قرار دارد و محوطه وسیعی آن فضای مناسبی است برای معرفی مقوله اکتشاف، حفاری و بهره برداری. برای این موزه 70 زیر پروژه تعریف شده و در کنار ساختمان اصلی که طراحی و بخش قابل توجهی از آن آماده شده است مخازن سرپوشیده و باز برای نگهداری علمی از آثار و اشیای صنعت نفت در این منطقه ساخته خواهد شد.

*        *        *

پس از ابلاغیه مهندس زنگنه، وزیر نفت در سال 1392 مبنی بر مطالعه، برنامه ریزی و ایجاد موزه های صنعت نفت به منظور حفظ و نگهداری آثار و اسناد مربوط به تاریخ این صنعت، موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت کار خود را با به کارگیری نیروهای متخصص و توانمند صنعت نفت و بهره­مندی از نظرات و تجربیات مشاوران برجسته و صاحبنظران امر موزه داری و با همکاری کلیه مجموعه های صنعت نفت آغاز کرد.

به دنبال آن با مطالعات و تحقیقات به عمل آمده در مورد تاریخ صنعت نفت، پایش آنها و بررسی بناها، تاسیسات و اماکن نفتی، پنج نقطه در سطح کشور، برای احداث موزه های صنعت نفت در نظر گرفته شد و با توجه به پس زمينه هاي تاریخی، سیاسی، اقتصادی و ... رویکردهای متفاوتی برای این پنج موزه تدوین و عملیات اجرایی و عمرانی آنها آغاز گردید.

موزه صنعت نفت مسجد سلیمان با رویکرد اکتشاف، حفاری و فرآورده های ابتدایی، پالایش و انتقال اولیه نفت، موزه آبادان با هدف معرفی صنعت نفت به ویژه پالایشگاه آبادان و تاثیرات فرهنگی، اجتماعی، علمی، هنری، سیاسی، مفاومت و دفاع مقدس و خودکفایی، موزه تهران با رویکرد علوم و فناوری، چیستی، جایگاه اهمیت نفت در جهان با نگاه آموزشی به شناسایی، کشف، استخراج، تولید، توزیع و مصرف نفت، موزه نفت در غرب کشور در استان کرمانشاه با محوریت پخش و پالایش نفت در غرب کشور و معرفی کارخانه حلب سازی و حلب پرکنی کرمانشاه، موزه نفت در شرق کشور در استان خراسان رضوی، با محوریت پخش و پالایش نفت در شرق کشور.