گفت و گو با مهندس علي حكمت، مدير شركت پخش فرآورده هاي نفتي آبادان

موزه نفت؛ ميراث دار گنجينه اي ارزشمند

مهندس علي حكمت، مدير شركت پخش فرآورده هاي نفتي آبادان، از جمله مديران نفتي است كه اين روزها براي فراهم كردن مقدمات گشايش موزه پمپ بنزين آبادان و راه اندازي ساير موزه هاي نفت در اين شهر، سخت مشغول فعاليت است. به اين مناسبت با ايشان گفت و گويي انجام داده ايم كه در زير مي خوانيد:

* جناب آقای حکمت، شما از جمله مدیران نفتی به شمار می روید که پس از به میان آمدن بحث راه اندازی موزه های صنعت نفت، از آن استقبال کردید. انگیزه تان برای دنبال کردن پروژه نوپایی همچون موزه ها، آن هم در صنعت نفت، از کجا نشات می گیرد؟

- علاقه و تعصب دكتر نعمت الهي، مديركل روابط عمومي به بحث موزه ­ها­، حضور در منطقه و پيگيري مستمر ايشان، من و ديگر مسوولان را  مايل و مشتاق به كار كرد. تا پيش از راه اندازي مجموعه اي تحت عنوان موزه، كمتر كسي به اهميت و لزوم نگهداري و ثبت اشيا و اسناد قدیمی پي برده بود، گنجینه هایی كه گذشته، تاريخ و دانش نهفته در دل صنعت نفت را با خود به همراه دارند اما در طول سال ها از بين رفته و جز تعدادي قليل، اثري از آنها باقي نمانده است. ايجاد پايگاه موزه در صنعت نفت، از جدي شدن مساله ای خبر مي داد كه تا پيش از اين مغفول مانده بود؛ يعني حفظ آثار و مستندات به جاي مانده از سال ها خدمت، تلاش و پايمردي و عرضه آن به ميراث داران آينده.

* همان طور که می دانید در دوره اول وزارت مهندس زنگنه در نفت اقدمات لازم برای راه اندازی چنین نهادي انجام و پایه های اولیه آن پی ریزی شد، اما پس از آن، از اولویت های صنعت نفت خارج گردید تا حالا كه مجددا با جدیت دنبال مي شود، علت این وقفه چند ساله از نظر شما چیست، آیا احتمال توقف مجدد آن با تغییر و تحولات مدیریتی در آینده وجود دارد؟

- شايد این وقفه زمانی، ريشه در بي­علاقگي افراد داشته باشد. اما در حال حاضر اين بي علاقگي كم رنگ شده و موزه نفت برای کارکنان از حساسیت ویژه ای برخوردار شده است. به طوری که این حساسيت به خانواده هايشان هم نفوذ كرده و آن ها را علاقه مند و ملزم به حفظ آنچه از پيشينيان به جاي مانده، كرده است. من معتقدم اين فرآيند ديگر متوقف نخواهد شد، چرا كه اين علاقه، شخصي و دروني شده و با عزل يا به روي كار آمدن يك مدیریت جدید، اهمیت خود را از دست نخواهد داد و این راه همچنان ادامه مي یابد.

* پیش بینی مي شد موزه پمپ بنزين آبادان، به عنوان نخستين موزه نفت كشور اواخر بهار امسال افتتاح شود، اما به نظر می رسد این پروژه با کمی تاخیر در تابستان به اتمام می رسد. ازچالش های پیش آمده در این مسیر بگویید؟

- بحث طرح موزه هاي صنعت نفت زمانی به میان آمد که نمونه ای مشابه آن در کشور نداشتیم. همين امر برنامه ريزی و تدوین یک مسیر و راه روشن را دشوار كرده است. موزه پمپ بنزین آبادان مراحل نهایی خود را سپری می کند اما هر چه این پروژه به مراحل پایانی خود نزدیک می شود ایده ها و طرح های نویی به ذهن می رسد و راه کارهای جدیدی در پیش روی کارشناسان قرار می گیرد که پیشرفت کار را کمی به تاخیر می اندازد. اما در حال حاضر این ایده ها، تجربیات و طرح های جدید اندوخته ارزشمندی هستند که در به ثمر رسیدن دیگر پروژه ها راهگشا خواهند بود و ما از آنها استفاده خواهیم کرد.

علاوه بر این مهم، کمبود بودجه در اختیار و تاخیر در تامین منابع مالی از دیگر موانع عمده پيش پاي مسوولان در راه اندازی این موزه بود. همان طور که می دانید در وزارت نفتبرای هر پروژه یک سرفصل مالی مشخصی وجود دارد، اما از آنجایی که برای این پروژه و دیگر پروژه های مشابه سرفصلی تعیین نشده بود، این موضوع در روند کار خلل ایجاد نمود.

* شنيده ايم اين بناي تاريخي سال ها از كاربري اصلي خود خارج شده و براي امور ديگري مورد استفاده قرار مي گرفته است؟

- اين جايگاه كه از سابقه تاريخي بسياري برخوردار است و بيش از صد سال از احداث آن مي گذرد، با گذشت زمان كاربري خود را از دست داده و بلااستفاده مانده بود. حتي مدتي نيز از آن به عنوان آزمايشگاه صنعتي استفاده مي شد و نماي آن نيز دستخوش تغييراتي شده بود. خوشبختانه به مدد راه اندازي موزه ها و از آنجايي كه اين جايگاه در زمره موقعيت هاي موزه اي ابادان به شمار می رود، كارشناسان دست به كار شدند و عمليات مهندسي معكوس روي آن آغاز شد. به طوري كه با برچیدن الحاقات معماری، آجرها و كاشي ها، بيس اوليه بنا آشكار و با تهيه نمونه اصل يا مشابه كه با دشواري از سطح استان جمع آوري شد عمليات مرمت و بازسازي تكميل شد.

* برای پیشبرد کار تا چه میزان از نیروی انسانی، مصالح و تجهیزات بومی منطقه استفاده كرده اید؟

- با اتکا به توانمندی و تجربیات آقای صوفی، ناظر و مجری محترم موزه های نفت آبادان و رایزنی با مسوولان میراث فرهنگی، کارشناسان و پیمانکاران حرفه ای در زمینه معماری و مرمت آثار باستانی در این مجموعه مشغول به کار گرفته شده اند که همگی بومی آبادان یا استان هستند. همان طور که قبلا اشاره کردم تلاش شده بافت اولیه بنا حفظ شود و ترجیحا مواد و مصالح به کار رفته مشابه نمونه هاي نخستین باشد، این موضوع برای کلیه اجزای جایگاه هم صادق است، حتی برای زیباسازی و بهسازی فضای پیرامون بنا. به طوری که از سمبل شهر آبادان یعنی نخل برای تزیین محوطه و از بهترین باغبان احیای نخل برای این کار بهره بردیم. برای تجهیز موزه نیز پیش بینی های لازم صورت گرفته و فهرست اشیاء مرتبط تهیه شده و تعداد قابل توجهی شی و سند قدیمی که تداعی کننده جایگاه پمپ بنزین و فضای آن دوران می باشد از سطح کشور شناسایی و جمع آوری و مابقی خریداری شده است.  

* در آبادان علاوه بر موزه پمپ بنزین، موقعیت های دیگری نیز در دستور کار برای موزه شدن قرار دارند، تعامل شرکت پخش برای پیشبرد سایر موزه ها و انتقال تجربیات در این زمینه چگونه است؟

- ما همگی از بدنه صنعت نفت و تابع آن هستیم. هر تصمیمی که از طرف ستاد موزه ها به ما اعلام شود در تلاشیم بدون کم و کاست به انجام برسانیم. تا به الان همه واحدها همکاری و تعامل سازنده و مستمری با یکدیگر داشته اند و امیدواریم این پروژه ملی و تاریخ ساز به زودی به ثمر بنشیند.

گفت و گو: راحله خالقي

موزه ها و اسناد صنعت نفت