گزارش محتوایی پرونده های پرسنلی کارمندی پالایشگاه آبادان

دوشنبه یازدهم مهر ماه 1401گزارش محتوایی پرونده های پرسنلی کارمندی پالایشگاه آبادان

 

یونس صادقی [1]

توحید شریفی[2]

مرکز اسناد و گنجینه های وزارت نفت با تجربه نزدیک به ده سال مرکزی برای گردآوری آثار مکتوب و اشیاء تاریخی صنعت نفت است که آثاری از مناطق نفت خیز ایران را از تاریخچه بیش از یکصد ساله صنعت نفت در ایران در دل خود جای داده است. از این لحاظ مرکز اسناد و گنجینه های صنعت نفت ایران در زمره یکی از غنی ترین مراکز اسنادی و موزه ای قرار می گیرد. بخش اسناد این مرکز دارای مخازن اسنادی شامل: اسناد کارگری و کارمندی پالایشگاه آبادان، اسناد مسجد سلیمان، فلات قاره، ملی مهندسی، مناطق نفت خیز، اکتشاف، پرسنلی اهواز، امور بین الملل، دفاع مقدس، پتروشیمی، اسناد اهدایی، H.S.E و ... است که هرروزه نیز بر این منبع غنی افزوده می­شود. این مجموعه، هم اکنون در مرکز ری حدود دو انبار را به خود اختصاص داده اند و فرایند پالایش، فهرست نویسی و ثبت آنها از سوی کارشناسان این مرکز در جریان است.

اسناد مورد بررسی در مرکز از لحاظ محتوایی نیز مورد بررسی قرار گرفته[3] و برخی اسناد مهم و پرونده افراد شاخص از میان آنها جدا شده و در مخزن مخصوصی برای استفاده بعدی جمع آوری شده اند. در ادامه به بررسی محتوایی اسناد کارمندی پالایشگاه آبادان پرداخته خواهد شد.


[1] - کارشناس مرکز اسناد صنعت نفت

 کارشناس مرکز اسناد صنعت نفت -[2]

  در بخش محتوایی از نظرات کارشناسان مجموعه اقایان علی الله جانی وارسلان فعلی نیز استفاده شده است.-[3]

 

اسناد پرسنلی و اهمیت آن در تاریخ نفت

اسناد پرسنلی کارمندان و کارگران در زمره مهم ترین اسناد آرشیوی این مرکز است. در میان اوراق پرونده های پرسنلی اسنادی شامل نامه ها، شگوائیه ها و عریضه هایی خطاب به مدیران شرکت و اشخاص درجه یک سیاسی مملکت وجود دارد که ضمن توضیح مشکلات پرسنل، به شرایط اقتصادی، سیاسی و اجتماعی معاصر آنها اشاره دارد. در برخی موارد محتوای این اسناد آنچنان مهم هستند که مطالب آنها را در هیچ سند و کتاب دیگری نمی توان یافت به طوری که محتوای آنها می تواند نوری بر نقاط کور تاریخ معاصر ایران بتاباند. بدین ترتیب این اسناد، بدون شک در مطالعات تاریخ اجتماعی از جایگاه ویژه و ممتازی برخوردار است و یکی از مهم ترین وظایف ذاتی این مرکز، مطالعه و مستند نگاری محتوای ارزشمند این اسناد است.

در ادامه جداول و نمودارهایی حاوی اطلاعاتی در خصوص پراکندگی های دینی؛ قومی- نژادی و جنسیتی کارمندان و کارگران پالایشگاه آبادان که پرونده های آنها تا کنون مورد بررسی قرار گرفته است، برای نمونه تقدیم می­گردد:

* اعداد و ارقام ذکر شده تخمینی هستند.

پراکندگی دینی کارمندان پالایشگاه آبادان

1

مسلمانان

50 درصد

2

مسیحیان (ارمنیان و آشوریان)

30 درصد

3

یهودیان

10 درصد

4

زرتشتیان

5 درصد

5

سایر

5 درصد

پراکندگی دینی کارگران پالایشگاه آبادان

1

مسلمانان

80 درصد

2

مسیحیان

20 درصد

 
 
 
 
 

پراکندگی قومی – نژادی  کارمندان و کارگران  پالایشگاه آبادان

1

ایرانی

70 درصد

2

شبه قاره هند (هندی – پاکستانی – بنگلادشی)

5 درصد

3

اعراب ( عراقی – کویتی )

15 درصد

4

اروپائیان 

10 درصد

 

 

پراکندگی جنسیتی  کارمندان پالایشگاه آبادان

مردان

70 درصد

زنان

30 درصد

پراکندگی جنسیتی  کارگران پالایشگاه آبادان

مردان

95 درصد

زنان

5 درصد

 

در بررسی محتوای اسناد نکته حایز اهمیت این بود که پالایشگاه آبادان به لحاظ دینی و قومیتی دارای تکثر و تنوع منحصر به فردی بود. همانطور که در آمار وارقام ارائه شده گذشت این مجموعه دارای تنوع دینی و قومیتی جالب توجهی است و همین امر یک نمونه از تساهل دینی و قومیتی در تاریخ نفت ایران را نشان می دهد.

 

پرونده های افراد شاخص در پالایشگاه آبادان:

در بررسی محتوای اسناد کارمندی پالایشگاه آبادان برخی افراد شاخص کشور که در حوزه فرهنگی، علمی، سیاسی و... دیده می شود. برخی از مهم ترین این افراد به شرح زیر است:

علی اکبرمعین فر: نخستین وزیرنفت ایران پس از ایجاد وزارت نفت

اسماعیل فصیح: داستان نویس و مترجم مشهور ایرانی

نجف دریابندری: نویسنده و مترجم

ابوالقاسم حالت: نویسنده و شاعر

حسن کامشاد: مترجم و پژوهشگر ادبیات فارسی

علی جواهرکلام: مترجم

جلال امام جمعه: مترجم

حسن نفیسی: روزنامه نگار، قاضی، وکیل دادگستری و وکیل شرکت نفت انگلیس و ایران

علاوه بر افراد یاد شده که به لحاظ بررسی تاریخ نفت و تاریخ معاصر ایران از اهمیت برخوردار هستند، اسناد مهمی در بین پرونده های پرسنلی کارمندان پالایشگاه آبادان وجود دارد که معرفی آنان به شناخت بیشتر تاریخ پالایشگاه آبادان خواهد انجامید از همین روی در طی سلسله مقالاتی اسناد مهم افراد شاخص فعال در پالایشگاه آبادان معرفی خواهد شد.