تبادل نظر مدیریت موزه‌ها و اوپک/ از تاریخ شفاهی تا گسترش تبادلات فرهنگی

مدیریت موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت و مدیریت امور اوپک و روابط با مجامع انرژی وزارت نفت درباره ثبت تاریخ شفاهی ایران در سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، مستند‌سازی وقایع و رویدادهای حضور ایران در نشست‌های این سازمان ۶۲ ساله وگسترش فعالیت فرهنگی اعضای اوپک با راهبری ایران به تبادل نظر پرداختند.

به گزارش روابط  عمومی مدیریت موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت، نشست مشترک مدیریت موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت و مدیریت امور اوپک و روابط با مجامع انرژی وزارت نفت با حضور حسین شاملی، سرپرست مدیریت موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت و افشین جوان، مدیر امور اوپک و روابط با مجامع انرژی وزارت نفت و هیئت همراه برگزار شد.

ضرورت تدوین روایت حضور ایران در اوپک

افشین جوان، مدیر امور اوپک و روابط با مجامع انرژی وزارت نفت در آغاز این نشست با اشاره به اینکه تاریخ شفاهی به‌عنوان یکی از جنبه‌های انتقال اطلاعات لازم برای بازسازی هر چه کامل‌تر گذشته است، اظهار کرد:  نقش روایت شفاهی را باید فهم مورخان از رخدادهای گذشته و شناخت ماهیت و چیستی آن دانست و در انتخاب آن دقت کرد.  

وی با بیان اینکه در بحث روایت شفاهی باید از تجربیات نخبگانی که در این حوزه حضور و فعالیت داشتند استفاده و روایت‌سازی کرد، افزود: مورخان در تاریخ نگاری نمی‌توانند تمام وقایع را از منابع مکتوب استخراج و استفهام کنند به این جهت پرس‌وجو و درخواست شرح حقیقت وقایع از شرکت‌کنندگان در رخدادها ضرورت می‌یابد.

مدیر امور اوپک و روابط با مجامع انرژی وزارت نفت با  چند تعریف جداگانه از تاریخ شفاهی، آن را مجموعه گفت‌وگوها با افراد مطلع دانست که منجر به تولید اطلاعاتی می‌شود که بر اساس خاطره فرد مصاحبه‌شونده و در قالب کلمات شفاهی بیان و ضبط می‌شود، تصریح کرد: بعضی از وقایع و رخدادهایی که نمی‌توان به صورت مکتوب دریافت کرد می‌توان از دوستان دریافت و مستندسازی کرد.

جوان با یادآوری روایتی از ربوده شده جمشید آموزگار و زکی‌یمانی از سوی کارلوس که هدف آن کشتن نمایندگان ایران و عربستان بود، اظهار کرد: این روایت‌ها به صورت شفاهی بیان شده بنابراین بیان روایت‌ها در تاریخ شفاهی بسیار با اهمیت است.

وی بیان کرد:  معتقدم برای تدوین تاریخ شفاهی ایران دراوپک آن را به دو بخش قبل و پس از انقلاب تقسیم‌بندی کنیم اگرچه  افرادی که بتوانند روایت حضور ایران در اوپک پیش از انقلاب را بیان کنند، محدود هستند.

مدیریت موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت: عملیات گروگانگیری وزیران نفت اوپک ۳۰ آذرماه ۱۳۵۴ از سوی گروهی تحت فرمان ایلیچ رامیرز سانچزمعروف به کارلوس انجام شد. عملیاتی که ۴۴ ساعت به طول انجامید و موجی از دلهره را در پایتخت‌های ۱۱ کشور جهان به وجود آورد. این حادثه در طبقه اول ساختمان شماره ۱۰ واقع در خیابان «کارل لوگورنیگ» وین که محل برگزاری نشست وزیران نفت ۱۱ کشور عضو اوپک بود، به وقوع پیوست. در این نشست وزیران اوپک همراه معاونین خود بحث درباره قیمت‌ها، سهمیه‌ها و برنامه تأسیس صندوق اوپک را آغاز کرده بودند. در آن زمان نشست اوپک به دلیل آنکه در شرایط تحریم نفتی غرب از سوی کشورهای صاحب نفت تشکیل می‌شد، از حساسیت و اهمیت خاصی برخوردار بود

. هدف از این گروگانگیری کشتن جمشید آموزگار و زکی یمانی، وزیر انرژی عربستان بود. جمشید آموزگار البته در آن مقطع وزیر نفت نبود و بالاترین مقام نفتی ایران مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران بود که منوچهر اقبال آن را برعهده داشت. جمشید آموزگار در آن زمان مسئولیت وزارت کشور ایران را عهده‌دار بود.

اهمیت صحت‌سنجی در تاریخ شفاهی

حسین شاملی، سرپرست مدیریت موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت در این نشست با تکمیل صحبت‌های مدیر امور اوپک و روابط با مجامع انرژی وزارت نفت در تقسیم‌بندی تدوین تاریخ شفاهی نفت بخش دوران تحریم را هم به آن اضافه و اظهار کرد: در انجام گفت‌وگوها در قالب تاریخ شفاهی، صحت‌سنجی بسیار مهم است و مدیریت امور اوپک باید در این زمینه به بخش تاریخ شفاهی مدیریت موزها  برای تدوین تاریخ شفاهی حضور ایران در این سازمان کمک کمک کند.

وی به گفت‌وگو با هیثم الغیص، دبیر کل اوپک که به تازگی در هند و در حاشیه هفته انرژی این کشور برگزار شد، اشاره کرد و افزود: مقرر شد مدیریت موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت «شی» یا «سندی» که نشانگر ۱۲۰ سال قدمت نفت در ایران باشد را به دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت اهدا کند، در این زمینه مذاکراتی با یکی از بزرگان موزه‌ای کشور انجام شده است و تا حدودی به جمع‌بندی رسیدیم اما  نیاز است با توجه به شناخت مجموعه مدیریت امور اوپک نسبت به این سازمان، ایده و نظر این مدیریت را هم در این زمینه داشته باشیم.

سرپرست مدیریت موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت با برشمردن  موزه‌های صنعت نفت در شهرهای تهران، مسجد سلیمان، آبادان، کرمانشاه، کرمان از موزه کرمان به عنوان موزه بی‌نظیر نام برد و اظهار کرد: کنسولگری سابق انگلیس در کرمان به همت دوستان مدیریت موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت مرمت شد و هم اکنون ۵۰۵ شی نفت‌سوز در این موزه نگهداری می‌شود که فوق‌العاده است.

شاملی یادآوری شد: مدیریت موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت دارای ۳  میلیون برگ سند است که تلاش داریم با کمک و همراهی مرکز آستان مقدس امام خمینی (ره) این اسناد را ساماندهی کنیم.

خانواده نفت با صنعت نفت غریبه‌اند

شهاب طلایی، مشاور سرپرست مدیریت موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت هم در این نشست از مدیریت موزه‌ها به عنوان معاونت فرهنگی وزارت نفت نام برد و با بیان اینکه متأسفانه صنعت نفت برای فرهنگ‌سازی تلاشی نکرده است و خانواده نفت در خودشان مانده‌اند، اظهار کرد: مدیریت موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت برای این فرهنگ‌سازی تلاشش را آغاز کرده و گام‌های خوبی در این زمینه برداشته است.

وی با اشاره به دسته‌بندی مدیر امور اوپک و روابط با مجامع انرژی وزارت نفت برای تدوین تاریخ شفاهی صنعت نفت در قالب قبل از انقلاب و پس از انقلاب اظهار کرد: همچنین می‌توان این دسته‌بندی را به صورت موضوع محور و شخص محور انجام داد، بعضی مواقع شخص مهم است و برخی موارد هم رویداد.

مشاور سرپرست مدیریت موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت با بیان این نکته که رفتارشناسی بازیگران اوپک برای نسل آینده بسیار مهم است، افزود: تاریخ شفاهی صرفا برای ثبت انجام نمی‌شود برای این انجام می شود که اگر اشتباهی انجام شده تکرار نشود یا اگر فرصت دوباره پیش آمد بیشترین بهره را ازآن ببریم، یعنی به اصصلاح به سمت کاربردی کردن حرکت کنیم نه کتابخانه‌ای کردن تاریخ شفاهی.

طلایی از موزه کرمان به‌عنوان یکی از بی‌نظیرترین موزه‌های ایران نام برد و با این انتقاد که بخش‌های مختلف صنعت نفت همدیگر را نمی‌شناسند، افزود: برای این موضوع، پیشنهاد موزه‌گردی و تهران‌گردی برای خانواده صنعت نفت به مدیریت موزه‌ها ارائه شد که این کار در حال انجام است.

وی در این نشست پیشنهاد راه‌اندازی موزه سیار را ارائه داد و با بیان اینکه  متأسفانه استقبال از موزه ثابت بسیار اندک است بنابراین نیاز است با راه‌اندازی موزه سیار،  صنعت نفت به مردم کل کشور شناسانده شود، تصریح کرد: همچنین برگزاری نشست دو سالانه یا سه‌سالانه همانند اکسپو برای اوپک و نفت پیشنهاد می‌شود که می‌تواند مقر فرهنگی اوپک در تهران باشد. البته پیشتر پیشنهاد موزه تاریخ نفت ارائه شد که عملیاتی نشد.

مشاور سرپرست مدیریت موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت با بیان اینکه مدیریت امور اوپک و روابط با مجامع انرژی،  وزارت خارجه صنعت نفت است، اظهار کرد: با توجه به اینکه عزم جهانی برای ارائه تصویر نامناسب از ایران جزم است، بنابراین بخشی از وظیفه ملی و انسانی مدیریت امور اوپک و روابط با مجامع انرژی وزارت تصویرسازی درست از کشور ایران است، چون با قشر خبرگان و نخبگان در ارتباط است.

سرمایه‌گذاری در بخش فرهنگی هزینه‌کردن نیست

احسان جنابی، رئیس امور مجمع بین‌المللی انرژی مدیریت امور اوپک و روابط با مجامع انرژی وزارت نفت نیز در این نشست به ذکر خاطراتی از کارهای فرهنگی این مدیریت با همکاری روابط عمومی وزارت نفت پرداخت و تأکید کرد: سرمایه‌گذاری برای بخش فرهنگی و شناساندن صنعت نفت و فرهنگ و رفتار ایرانی، هزینه‌کردن نیست.

وی بر ضرورت حضور پررنگ ایران در جشن ۶۰ سالگی سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) که قرار است در بغداد برگزار شود تأکید کرد و گفت: خوشحال می‌شویم ایده و نظرات مدیریت موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت را برای حضور هر چه باشکوه‌تر ایران در این نشست در بخش‌های مختلف فرهنگی و موزه‌ای داشته باشیم.