گفت و گو با ناظر و مجری طرح موزه های آبادان

 ناظر و مجري طرح موزه هاي نفت آبادان:

نخستین مرکز آموزشي آبادان در قالب موزه نفت احيا مي شود

"آموزشگاه فني و حرفه اي آبادان" يا "آرتیزن اسکول" (Artisan School) به همراه چهار موقعیت دیگر در اين شهر، يعني پمپ بنزین آبادان، نیروگاه شماره یک، اسکله و خانه های تشریفاتی، براي تبديل شدن به موزه هاي نفت در دستور كار قرار گرفته است. با توجه به برنامه ريزي هاي انجام شده و فعاليت هاي در دست انجام، امید می رود در فاز اول بخشی از این آموزشگاه به همراه اولین پمپ بنزین ایران در دی ماه سال جاری افتتاح شود. ساسان بامداد صوفی ناظر و مجری موزه های نفت آبادان، در گفت و گوي زير از روند اقدامات صورت گرفته برای آماده سازی آموزشگاه فني و حرفه اي آبادان براي تبديل شدن به موزه نفت مي گويد:     

* دلایل انتخاب آموزشگاه فنی و حرفه ای برای تبديل شدن به موزه نفت چه بود؟

- ساخت نخستین پالایشگاه کشور در آبادان و مراجعه مردم بومی و مهاجر برای اشتغال در این صنعت، ملزوماتی را از جمله اسکان نیروی جویای کار و تاسیس مراکز آموزشی برای آموزش تخصصی این افراد و فرزندان آنها در پی داشت. در همین راستا آموزشگاه فنی و حرفه ای در سال 1312 شمسی به عنوان نخستین مرکز آموزش فنون تخصصی صنعت نفت در کشور راه اندازی شد. این آموزشگاه در خاورمیانه نیز عنوان نخستین را یدک می کشید و مهم تر آن که در جهان نيز سومین مرکز آموزشی در زمینه نفت به شمار می آمد. ناگفته نماند این آموزشگاه نقش موثر و تعیین کننده ای در شکل گیری ساختار جدید اجتماعی شهر آبادان داشت.

* آموزشگاه در کدام منطقه از آبادان واقع شده و از چه وسعتی برخوردار است؟

- آموزشگاه در جوار پالایشگاه آبادان و در مساحت 11 هزار متر مربع در خیابان مرحوم دهداری، روبروی ورزشگاه تختی این شهر واقع شده است.

* پيش از واگذاری پروژه موزه نفت آموزشگاه به جنابعالی، این مکان در چه وضعیتی قرار داشت؟

- آموزشگاه پس از انقلاب و تامدتی کوتاه در جنگ تحمیلی مورد استفاده قرار می گرفت و بعد از آن به حال خود رها شد. حتی تا مدتی بیم آن می رفت که مجموعه فروخته شده و در اختیار نهاد دیگری قرار گیرد. پس از انتخاب این مجموعه به عنوان محل ایجاد موزه، بازدیدهای متعددی از این مکان به عمل آمد. جز تعداد معدودی دستگاه و ابزارآلات قدیمی، سالن ها و سلویج های پوشیده از گرد و خاک و مملو از ضایعات و محوطه پوشیده از علف های هرز چیزی دیگری به چشم نمی خورد.

* پس باتوجه به وسعت آموزشگاه و وجود بناهای متعدد، برای نظافت و شستشوی مجموعه کار دشواری را پیش رو داشتید؟

- بدون اغراق بگویم چهار دستگاه خاور خاک و گل و ضایعات از مجموعه خارج شد. شستشو نیز طی چندین مرحله و با استفاده از ماشین های آتش نشانی صورت گرفت.

* در آموزشگاه برای تعلیم کارجویان از دستگاه ها و ابزارهای متعددی استفاده می شد، چه تعداد از این دستگاه ­ ها همچنان در مجموعه وجود داشت، برای تهیه مابقی آنها چه اقدامی انجام دادید؟

- همانطور که قبلا اشاره کردم در  بازدید از آموزشگاه و سالن کارگاه مرکزی تعدادی انگشت شمار دستگاه و لوازم صنعتی به چشم می خورد. پس از بررسی و پرس و جوهای متعدد متوجه شدیم تعدادی از آنها به انبارها و سلویج های خارج از آموزشگاه منتقل شده و تعدادی نیز به فروش رسیده است. لذا تعدادی از همکاران را مامور کردیم تا با بررسی انبارها و سلویج ها، اشیای مذکور را پیدا کنند. برخی از آنها سال ها ، چنان در خاک و گل فرورفته بودند که خارج کردن آنها نیاز به لیفتراک و جرثقیل داشت. در هرصورت پس از شناسایی و گردآوری، کلیه دستگاه ها به سالن اصلی یا همان کارگاه مرکزی منتقل شدند. سپس با بهره گیری از تخصص و  توانمندی کارکنان پالایشگاه و با راهنمایی برخی از پیشکسوتان صنعت نفت که زمانی در این آموزشگاه به تحصیل پرداخته بودند و نیز اسناد و تصاویر موجود، دستگاه ها و ابزارها تعمیر و رنگ آمیزی و سپس جانمایی شد. جالب آنکه تعدادی از دستگاه ها با وجود گذشت سال ها همچنان کار می کردند و برخی تنها به قطعاتی نیاز داشتند که این مشکل نیز به مدد دستگاه های از کارافتاده، مرتفع شد.

* برای راه اندازی سیستم داخلی ساختمان ها از جمله سیم کشی، چراغ ها و... و نیز بهبود نمای داخلی و بیرونی آنها چه تمهیداتی را در نظر گرفتید؟

- جالب است بدانید زمانی برای اولین بار به سالن آموزشگاه قدم گذاشتیم پنکه سقفی را مشاهده کردیم که 15 سال به طور مدام روشن بود و از کار نیافتاده بود، با وجود آن که 80 سال از قدمت آن می گذشت. بررسی کابل ها، چراغ ها و پریزهای برق نشان می داد اغلب آنها نیاز به تعمیر یا تعویض دارند، اگرچه تعداد معدودی از آنها سالم بود و همچنان کار می کرد. ما تلاش کردیم در حین تعمیر و یا تعویض همان سبک و سیاق قدیمی آن را حفظ کنیم و برای جایگزین کردن چراغ ها، پریزها و حتی پنکه ها از نمونه مشابه آنها در انبارها استفاده کردیم. همچنین پنجره ها و درهای آسیب دیده عوض و آجرهای دیوارها که صدمه دیده بودند، مرمت شدند و  برای روشنایی بیشتر سالن ها و زیباسازی آنها نیز، بر روی سقف ها چندین دستگاه پروژکتور نصب کردیم.

* برای به سازی محوطه آموزشگاه چه اقداماتی صورت گرفته است؟

- زدودن علف ها، نظافت و شستشوی محوطه از جمله اقدامات اولیه به شمار می رفت.پس از آن زیباسازی محوطه، رنگ آمیزی دیوارها، نصب تابلوهای هنری، استقرار المان فلزی و کاشت گیاهان و درختان بومی از دیگر فعالیت های صورت گرفته بود. در گوشه ای از محوطه نیز 8 سرویس بهداشتی وجود دارد که از این تعداد، 2 سرویس شامل ساختمان، شیرآلات، سنگ ها، کاسه و دستشویی آنها  به همان شکل اولیه خود حفظ شده اند و مابقی به شکل امروزی طراحی و ساخته شده اند.

لازم به گفتن است یک دستگاه اتوبوس زرد رنگ قدیمی (School Bus) که زمانی برای نقل و انتقال کارکنان و خانواده های آنها مورد استفاده قرار می گرفت، پس از تعمیر و بازسازی در محوطه آموزشگاه استقرار یافته است. این اتوبوس در قالب یک کتابخانه کوچک پذیرای کودکان و دانش آموزانی خواهد بود که برای بازدید از موزه به آموزشگاه مراجعه می کنند و می توانند در این مکان کتاب بخوانند یا نقاشی کنند.

* در حال حاضر برای بخش های مختلف آموزشگاه چه برنامه هایی در نظر گرفته شده است؟

آموزشگاه از یک سالن اصلی، دو انبار و یک ساختمان تشکیل شده است. موزه مرکزی که در سالن اصلی واقع شده مشتمل بر دستگاه ها و قطعات سنگین صنعتی است. در سالن کناری آن نیز ادوات هنری مرتبط با صنعت نفت به نمایش گذاشته شده است. بخشی از دیوار این سالن به تابلویی به ابعاد 150 متر متشکل از قطعات چوبی ریخته گری اختصاص یافته که به شکل زیبا و هنرمندانه ای در کنار هم چیده شده و مراحل استخراج، پالایش و پخش نفت را به صورت شماتیک به تصویر می کشد. در کف کلیه سالن ها نیز، نوارهایی با استفاده از مواد رنگی ویژه برای نشان دادن مسیر بازدید طراحی شده است.

ساختمان بیرون محوطه نیز که در گذشته برای امور اداری و آموزشی مورد استفاده قرار می گرفت، در حال حاضر برای نمایش قطعات ریز و سبک و ابزارآلات کوچک صنعتی و آموزشی در نظر گرفته شده است. دو انبار موجود هم، به مخزنی برای نگهداری اشیا و اسناد ارزشمند تبدیل خواهند شد.

البته لازم به یادآوری است که اقدامات و فعالیت های انجام شده تاکنون، در فاز اول اجرایی شده است و مسلما به همین نقطه ختم نخواهد شد و در فاز دوم ایزولاسیون سقف ها، دیوارها، راه اندازی سیستم تهویه هوا، بتن ریزی کف ها، نصب سیستم های صوتی و تصویری، دوربین مداربسته و ... در دستور کار قرار دارد.

بدینوسیله موزه های صنعت نفت از تلاش­ های دلسوزانه و بی ادعای آقایان فرشید خاییز، نماینده موزه های صنعت نفت در آبادان، غلامحسين کمال دشتی و قاسم حدیده از کارکنان خدوم شرکت پالایش نفت آبادان که در طول این پروژه، موزه های صنعت نفت را همراهی نموده اند تشکر می شود.