تاریخ نفت در آبان‌ماه/بخش ششم

تاریخ ایران در یکصد و ۱۶ سال اخیر ورق که بخورد می‌توان نقش نفت را در تمام رویدادهای کشور از کودتا و جنگ تا انقلاب و رانت‌خواری به صورت آشکارا دید. نفت در تمام این سال‌ها روزهای تلخ و شیرین زیادی را در تاریخ ایران ثبت کرده که مدیریت مرکز اسناد و موزه‌های صنعت نفت در تلاش است روایت این روزها را با همکاری سوده ابراهیم‌زاده، پژوهشگر کتاب «تقویم تاریخ صنعت نفت ایران» در اختیار مخاطبان قرار دهد. بخش ششم دربرگیرنده روایت روزهای آبان‌ماه سال‌های 1373 تا 1389 است.

1373 شمسی/1994 میلادی
1‌ آبان: انجام خدمات و مطالعات مهندسی مقدماتی (مهندسی بنیاد) پروژه احداث کارخانه گاز و گاز مایع 1300 بی‌بی حکیمه و کارخانه گاز و گاز مایع 1200 به شرکت «مهندسی و ساختمان صنایع نفت» (اویک) واگذار شد.
‌10 آبان: دور دوم مذاکرات وزیر نفت لیبی و مقامات نفتی آن کشور با وزیر نفت ایران آغاز شد. در این مذاکرات طرفین به توسعه همکاری‌های دو جانبه نفتی و فنی تأکید و یادداشتی تفاهمی در زمینه توسعه حفاری و صنعت پتروشیمی در لیبی به دست متخصصان کشورمان امضا کردند.
14 آبان: یک تیم چند نفره از اعضای گروهک تروریستی منافقین با نیروهای مرزی ایران درگیر شدند. این تیم تروریستی قصد انجام عملیات شناسایی و انفجار در منطقه نفتی موسیان را داشتند که عملیات آن‌ها توسط نیروهای مرزی خنثی شد.
15 آبان: به گفته نخست‌وزیر مولداوی، این کشور طی سال جاری 5/2 میلیون تن نفت با قیمت پایین‌تر از نرخ‌های جهانی از ایران خریداری خواهد کرد.
20 آبان: با حضور رئیس‌جمهور، مرحله اول گازرسانی به شهر کرمانشاه افتتاح شد. برای اجرای عملیات گازرسانی به این استان حدود 5300 میلیون ریال اعتبار جذب شده است.
30 آبان: نودوهفتمین اجلاس عادی وزرای نفت اوپک در اندونزی برگزار شد. مهم‌ترین موضوعات این اجلاس، انتخاب دبیرکل جدید و تعیین سقف تولید نفت بود. در این نشست، وزیر نفت اندونزی به سمت رئیس جدید سازمان  منصوب شد.

1374 شمسی/1995 میلادی
21 آبان          
سفیر آفریقای جنوبی در ایران گفت: «آفریقای جنوبی 75 درصد نفت موردنیاز خود را از ایران تأمین می‌کند. این کشور یک انبار ذخیره نفت به ظرفیت 15 میلیون بشکه نفت را به ایران اجاره داده است.» 
1375 شمسی/1996 میلادی
6 آبان‌: وزارت نفت با صدور گاز مایع به جمهوری خودمختار نخجوان موافقت کرد. 
21 آبان: واحد آروماتیک تولید مواد پایه پتروشیمی بندر امام با ظرفیت 500 هزار تن فرآورده آغاز به کار کرد. شرکت‌های خارجی برای احداث این واحد مبلغ 365 میلیون مارک درخواست کرده بودند، اما نیروهای متخصص ایرانی 6 ماه زودتر و با صرف هزینه 90 میلیون مارک و 200 میلیون ریال موفق به راه‌اندازی این واحد شدند.
23 آبان: وزرای امور خارجه 3 کشور ایران، روسیه و ترکمنستان در عشق‌آباد یک تفاهم‌نامه همکاری سه‌جانبه در زمینه انرژی امضا کردند. در این تفاهم‌نامه، ایجاد یک شرکت مشترک بین 3 کشور به ‌منظور استخراج و اکتشاف حوزه‌های گاز و نفت در مناطق ساحلی مورد تأکید قرار گرفت.

1376 شمسی/1997 میلادی
3 آبان
تفاهم‌نامه احداث یک پالایشگاه نفت و پتروشیمی در منطقه آزاد چابهار با سرمایه‌گذاری کانون بازنشستگان جمهوری فدراتیو روسیه میان مسئولان دو کشور امضا شد. 

1376 شمسی/1997 میلادی
4 آبان: ماده نفت‌روب اختراع شد. محرم برزگر زنوزی موفق به اختراع نفت‌روبی شد که قابلیت جمع‌آوری نفت و فراورده‌های آن حتی با ضخامت کم را از روی آب‌های آلوده دارد. جمع‌آوری لایه‌های نازک نفتی روی آب، امکان استفاده مجدد از آب و نفت جمع‌آوری‌شده، داشتن سرعت کاربردی و عملیاتی بالا، کارایی بسیار بالا در مقدار اندک ماده نفت‌روب برای رفع آلودگی‌های نفتی و نداشتن عوارض جانبی و پایین بودن قیمت نسبت به انواع مشابه آن ازجمله قابلیت‌های این ماده است.
10 آبان: ترکمنستان و ایران یک قرارداد 190میلیون دلاری برای صدور گاز امضا کردند. طبق این قرارداد، گاز طبیعی ترکمنستان از طریق خط‌لوله‌ای به طول 200 کیلومتر جریان خواهد یافت.
11 آبان‌: هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران به دلیل تجربه حمل توربوکمپرسورها و تجهیزات آن، حمل توربوکمپرسورهای 64 را از اوکراین به اصفهان بر عهده گرفت. این محموله طی 12 پرواز در مسیر کی‌یف ـ اصفهان با هزینه یک میلیون دلار برای هر پرواز منتقل خواهد شد.
20 آبان: شرکت ملی نفت ایران به منظور جلب منابع لازم برای تسریع عملیات اکتشافی در گستره سرزمینی در قالب قرارداد خرید خدمت به روش بیع متقابل با استفاده از سرمایه‌گذاری و مشارکت شرکت‌های ذی‌صلاح را تصویب کرد. 

1377 شمسی/1998 میلادی         
8 آبان: وزارت نفت با تأسیس شرکت‌های فرعی شرکت نفت مناطق نفت‌خیز جنوب با هدف راهبری عملیات تولید، فراورش و انتقال نفت و گاز موافقت کرد. این شرکت‌ها عبارت بود از: شرکت بهره‌برداری نفت و گاز کارون (سهامی خاص)، شرکت بهره‌برداری نفت و گاز مارون (سهامی خاص)، شرکت بهره‌برداری نفت و گاز آغاجاری، شرکت بهره‌برداری نفت و گاز مسجد سلیمان، شرکت بهره‌برداری نفت و گاز گچساران و شرکت گاز و گاز مایع مناطق نفتخیز جنوب. 
14 آبان: ساخت 20 هزار دستگاه رگلاتور به شرکت «تولیدی - صنعتی گازسوزان» و شرکت «صنایع گاز ایران» سفارش داده شد.
15 آبان: متخصصان ایرانی نخستین واحد اختصاصی تولید حلال در کشور را احداث کردند. مهندس شاهرخ درویش، رئیس طرح‌های پالایشگاه اصفهان، اعلام کرد: «ظرفیت تولید این مواد بسته به نوع حلال تولید بین 2 تا 8 هزار بشکه در روز و شامل حلال‌های 402، 403، 404، 406 و 409 است که خوراک اولیه آن از برش‌های سبک مواد نفتی حاصل از واحدهای تبدیل کاتالیستی، تقطیر و گاز مایع پالایشگاه اصفهان تأمین خواهد ‌شد. هزینه اجرای این طرح که تاکنون 95 درصد از عملیات ساختمانی آن اجرایی شده، 24 میلیارد ریال بوده که حدود 13 میلیون دلار آن به‌صورت ارز صرف خرید اجناس موردنیاز از خارج شده و هزینه تکمیل طرح نیز حدود 3 میلیارد ریال برآورد شده است.»

1378 شمسی/1999 میلادی
11 آبان: وزارت نفت با نام‌گذاری ساختمان‌های نفتی در دریای خزر موافقت کرد. نام‌های تأییدشده عبارت‌ بودند از: نور، چالوس، ورسک، رودسر، ساری، کاله، نشتارود، رویان، نکا، ایزده، گهر، رامسر.
14 آبان: بیژن زنگنه، وزیر نفت، به همراه نعمت‌زاده، معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی، از تأسیسات مجتمع پتروشیمی بندر امام و منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بازدید کرد. مدیرعامل این مجتمع در این بازدید اعلام کرد: «در 6 ماهه اول امسال تولید مجتمع بیش از 2 میلیون و 305 هزار تن، مبلغ فروش ریالی، یک میلیارد و 242 میلیون ریال و ارز حاصل از صادرات 188 میلیون دلار بوده است.»
18 آبان: مجلس، قانون تعطیل شدن روز ملی صنعت نفت مصادف با 29 اسفند را تصویب کرد.
24 آبان: شرکت ملی نفت ایران قرارداد بیع متقابل توسعه میادین نفتی سروش و نوروز را با هزینه کل 800 میلیون دلار با شرکت سهامی اکتشاف شل منعقد کرد. این قرارداد به امضای سیدمهدی حسینی، معاون امور بین‌الملل وزارت نفت، و فیل واتس (Phil Wats)، مدیرعامل و رئیس اجرایی گروه شرکت‌های رویال داچ شل، رسید.

1379 شمسی/2000 میلادی
17 آبان: قرارداد توسعه مخازن گازی و افزایش تولید مخازن نفتی میدان سلمان بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت «توسعه پترو ایران» به امضا رسید. با اجرای این قرارداد 850 میلیون دلاری، تولید مخازن نفتی سلمان از 85 هزار بشکه به 130 هزار بشکه در روز افزایش خواهد یافت. علاوه بر آن، روزانه 14 میلیون مترمکعب گاز و 9 هزار بشکه مایعات گازی تولید خواهد شد.
26 آبان: قیمت نفت به مرز 36 دلار رسید.

1381 شمسی/2002 میلادی
1 آبان
عملیات اجرایی ساخت کارخانه پتروشیمی ایلام آغاز شد.

1382 شمسی/2003 میلادی
7 آبان: شرکت ملی نفت ایران با واگذاری طرح جمع‌آوری گازهای همراه مناطق خارگ و بهرگانسر به شرکت‌های مهندسی و صنایع پتروشیمی «پیدک»، شرکت «سایپم» (Saipem) و شرکت «فراساحلی گولمار» (Gulmar) تا سقف 90 میلیون دلار ـ قابل تأمین از طریق فاینانس ـ و مدت 28 ماه: زمان اجرا موافقت کرد.
10 آبان: مذاکرات ایران و ژاپن برای همکاری در حوزه نفتی آزادگان آغاز شد.
12 آبان: بزرگ‌ترین مناقصه بین‌المللی اکتشاف میادین نفت و گاز ایران برگزار شد. محمود محدث، مدیر امور اکتشاف شرکت ملی نفت ایران، در گفت‌وگو با خبرنگاران ضمن بیان این مطلب گفت: «در کل 51 بلوک اکتشافی را مشخص کرده‌ایم که بر اساس فازهای مختلف 16 بلوک را با اولویت نیاز مصرف و نزدیکی به مراکز تولیدی و صنعتی به مناقصه خواهیم سپرد.»

1383 شمسی/2004 میلادی 
20 آبان
با حضور سیدمحمد خاتمی، رئیس‌جمهور، فاز یک میدان‌ گازی‌ پارس‌ جنوبی‌ رسماً به بهره‌برداری رسید.

1386 شمسی/2007 میلادی
4 آبان: یک ‌میلیون کارت گازوئیل صادر شد.
13 آبان: دستگاه جدید رادیوگرافی درمانگاه شهید بهشتی ماهشهر راه‌اندازی شد.
22 آبان
▪ شرکت ملی نفت ایران با احداث و بازسازی مسیر قیر، کارزین ـ هنگام به محور فیروزآباد ـ جم، با هدف برقراری ارتباط بین میدان‌های گازی آغار و دالان موافقت کرد. این طرح با هدف تسهیل در تردد کارکنان شرکت بهره‌برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی و دسترسی به مناطق نار و کنگان میدان‌های گردان، دی و سپیدزاخور با تأمین اعتباری معادل 140 هزار دلار انجام خواهد شد.
▪‌ شرکت ملی نفت ایران قیمت گازترش تحویلی به مجتمع پتروشیمی خارگ را 166 ریال در هر مترمکعب تعیین کرد و‌ به فرمول قیمت‌گذاری گاز نیز برای هرسال 5 درصد تخفیف قائل شد.
23 آبان
غلامحسین نوذری با 217 رأی وزیر نفت شد.

1387 شمسی/2008 میلادی
◌ آبان‌: برای توسعه میدان‌های گازی گلشن و فردوس، احداث کارخانه (ال‌ان‌جی) و تشکیل شرکت کشتیرانی مشترک، 3 قرارداد رسمی همکاری بین ایران و مالزی به امضا رسید.
17 آبان: به گفته مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، گاز شیرین فاز 9 پارس جنوبی با ظرفیت روزانه 10 میلیون متر مکعب وارد شبکه سراسری شد.
27 آبان: در پی وقوع یک انفجار در پالایشگاه تهران، اقدامات کمک‌رسانی در کوتاه‌ترین زمان ممکن آغاز شد. 

1388 شمسی/2009 میلادی
3 آبان: شرکت ملی نفت ایران با تأسیس دفتر نمایندگی شرکت ملی نفت ایران در کشور بولیوی موافقت کرد.
17 آبان: هیئت‌مدیره شرکت ملی نفت اجرای پروژه پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس را به شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی با پرداخت 400 میلیون یورو تسهیلات مالی واگذار کرد.
25 آبان: ارسال روزانه 8/1 میلیون بشکه نفت از حوزه‌های نفتی مناطق نفت‌خیز جنوب به مبادی صادراتی خارگ آغاز ‌شد.

1389 شمسی/2010 میلادی
2 آبان: معاون منطقه عملیاتی لاوان تولید نفت از این منطقه را حدود صد هزار بشکه در روز اعلام کرد.
16 آبان: به گفته مدیرعامل شرکت نفت فلات قاره ایران، بازدهی میدان سلمان که تاکنون یک‌میلیون بشکه نفت از آن برداشت شده، با تزریق گاز و آب به‌طور هم‌زمان، 50 درصد افزایش یافته و به روزانه 10 هزار بشکه رسیده است.
18 آبان: ساختمان جدید پلی‌کلینیک تخصصی بهداشت و درمان صنعت نفت شمال شرق افتتاح شد.