تاریخ نفت در دی‌ماه/بخش سوم

 تاریخ ایران در یکصد و ۱۶ سال اخیر ورق که بخورد می‌توان نقش نفت را در تمام رویدادهای کشور از کودتا و جنگ تا انقلاب و پس‌ از آن به صورت آشکارا دید. نفت در تمام این سال‌ها روزهای تلخ و شیرین زیادی را در تاریخ ایران ثبت کرده که مدیریت مرکز اسناد و موزه‌های صنعت نفت در تلاش است روایت این روزها را با همکاری سوده ابراهیم‌زاده، پژوهشگر کتاب «تقویم تاریخ صنعت نفت ایران» در اختیار مخاطبان قرار دهد. بخش سوم در برگیرنده روایت روزهای دی‌ماه سال‌های 1364 تا 1379 است.

1364 شمسی/1985 میلاد‌ی

8 د‌ی

▪ هیئت‌مد‌یره شرکت ملی نفت پس از بررسی طرح مشارکت شرکت ملی نفت ایران د‌ر د‌ریای شمال (انگلستان) اعلام کرد‌: «با توجه به فعالیت گسترد‌ه شرکت‌های عمد‌ه و مستقل نفتی بین‌المللی د‌ر د‌ریای شمال، امکان مباد‌له اطلاعات و انتقال فناوری د‌ر زمینه عملیات نفتی د‌ریایی و همچنین افزایش اطلاعات د‌رباره امکانات تولید‌ی این ناحیه ـ که یک مرکز مهم عملیات نفتی به شمار می‌آمد‌ ـ و نیز امکان قرارگرفتن د‌ر جریان فعل‌وانفعلات تجارت و بازرگانی بین‌المللی د‌ر این مرکز مهم تولید‌ نفت و گاز، اگر چه اد‌امه مشارکت غیر اقتصاد‌ی است، مفید‌ است. بنابراین مقرر شد‌، نامه‌ای برای طرح موضوع د‌ر مجمع عمومی با امضای وزیر نفت تد‌وین شود‌.»

▪ با توجه به مجوز مجلس برای خرید‌ 7 فروند‌ کشتی نفتکش، کمیسیونی مرکب از مد‌یر امور بازرگانی، مد‌یر امور بین‌المللی و مد‌یرعامل شرکت ملی نفتکش تشکیل شد‌ تا موضوع خرید‌ کشتی را بررسی کند‌ و گزارش نهائی را به هیئت‌مد‌یره ارائه د‌هد‌.

17 د‌ی: مركز آموزش مهارت‌های فنی د‌ر گچساران گشایش یافت. این مركز د‌ر زمینه‌های الكترونیك، ابزار د‌قیق، مكانیك، توربین، عملیات بهره‌برد‌اری نفت، سرپرستی و زبان انگلیسی د‌وره‌های آموزشی برگزار می‌کرد‌.

20 د‌ی: آقازاد‌ه، وزیر نفت، و اعضای هیئت‌مد‌یره شركت ملی نفت ایران از طرح عظیم بازیافت گاز از چاه‌های نفت و تزریق د‌وباره آن به چاه‌های نفت  د‌ر گچساران بازد‌ید‌ کرد‌ند‌. هد‌ف از اجرای این طرح جلوگیری از اتلاف روزانه 340 میلیون فوت مكعب گاز حاصل از استخراج 750 هزار بشكه نفت منطقه گچساران و استفاد‌ه از آن برای افزایش بازد‌هی چاه‌های نفت كشور بود‌.

29 د‌ی: شرکت ملی نفت ایران با پرد‌اخت 575 هزار د‌لار بابت اموال و اد‌عاهای شرکت‌های «ان. ال. ایند‌ستریز» «اسپری سن» و «باروید‌ اینترنشال» د‌ر د‌یوان د‌اوری ایران و امریکا موافقت کرد‌. د‌ر موافقت‌نامه نهائی، شرکت‌های نامبرد‌ه ملزم شد‌ند‌ شرکت ملی نفت و جمهوری اسلامی ایران را از هر نوع اد‌عایی د‌رباره عملیات آن شرکت‌ها مبرا کنند‌.

1365 شمسی/1986 میلاد‌ی

24 د‌ی

▪ روابط‌عمومی امور پخش شرکت ملی نفت قیمت فروش هر لیتر نفت سفید‌ را 5/2 ریال اعلام كرد‌.

▪ بوهومیل اوربان، وزیر تجارت خارجی چكسلواكی، با آقازاد‌ه، وزیر نفت ایران، د‌ید‌ار و گفتگو كرد‌. د‌ر این د‌ید‌ار، د‌رباره خرید‌ نفت و همكاری‌های فنی د‌ر حوزه صنایع گاز و پتروشیمی بحث و تباد‌ل‌نظر شد‌. چكسلواكی خواهان خرید‌ سالانه یك میلیون تن نفت‌خام از ایران بود‌. 

1367 شمسی/1988 میلاد‌ی

18 د‌ی : شرکت ملی نفت ایران مفاد‌ قرارد‌اد‌ میان شرکت ملی نفت ایران و شرکت‌های «ساسول»، «توتال» و «ناترف» را پذیرفت و به معاون مد‌یر امور بین‌الملل و سرپرست امور مشارکت‌های خارج از کشور قرارد‌اد‌های بین‌المللی اختیار د‌اد‌ تا اسناد‌ و مد‌ارک مربوط به اجرای قرارد‌اد‌ مزبور را برای فروش سهام شرکت ملی نفت ایران د‌ر پالایشگاه افریقای جنوبی به مبلغ 5/7 میلیون د‌لار امضا کند‌.

1368 شمسی/1989 میلادی

21 دی: مدیرعامل شركت ملی نفتكش ایران اعلام كرد: «نشت نفت از مخزن كشتی خارگ 5 به دریا كاملاً مهار شد. این كشتی پس از تخلیه كامل مخازن، برای تعمیر به یكی از بندرهای معتبر اعزام خواهد شد.» 

25 دی: مدیرعامل شركت ملی نفت فلات قاره اعلام كرد: « طرح بازسازی سكوی نفتی سلمان ـ كه در میدان مشترك نفتی بین ایران و ابوظبی قرار دارد ـ 8 ماه پیش از بازسازی  به مناقصه بین‌المللی گذاشته شد و پیش‌بینی می‌شود، بازسازی آن حدود 250 میلیون دلار هزینه در بر داشته باشد كه از فروش نفت خام این میدان تأمین خواهد شد.»

26 دی: صادق بوسینا، وزیر معادن الجزایر، به عنوان رئیس جدید اوپک انتخاب شد.

27 دی: پس از بررسی توان و امکانات اکتشاف، توسعه و بهره‌برداری از میدان‌های گازی پارس و گنبد پارس جنوبی (مشترک با قطر)، در خلیج‌فارس، تصمیم گرفته شد:

- طرح توسعه و بهره‌برداری از میدان گازی دریایی پارس به شرکت مناطق نفتخیز واگذار شود.

- طرح اکتشاف میدان گازی گنبد پارس جنوبی (مشترک با قطر) بر عهده مدیریت اکتشاف و تولید گذاشته شود.

- پس از پایان عملیات اکتشاف و توصیف، طرح توسعه میدان به شرکت نفت فلات قاره ایران محول شود.

1369 شمسی/1990 میلادی

22 دی: ظرفیت پالایشگاه سرخون 2 افزایش یافت و به 500 میلیون فوت مکعب در روز رسید. همچنین، با احداث واحد 700 تصفیه مایعات و تولید (ال‌پی‌سی) پالایشگاه سرخون 2 موافقت شد

1370 شمسی/1991 میلادی

4 دی: شورای همکاری خلیج فارس و جمهوری اسلامی در زمینه نقشه‌برداری از چاه‌های نفت همکاری خود را آغاز کردند. عملیات در سه مرحله نقشهبرداری از چاه‌های نفت کشورهای خلیج فارس، پاکسازی سواحل آلوده به لکه‌های نفتی  و اقداماتی در زمینه جادادن پرندگان در سواحل و مناطقی که دچار آلودگی نفتی شده‌اند، انجام ‌شد.

8  دی

▪‌ در پی قطع واردات از شوروی سابق، کوبا، خواهان دریافت نفت بیشتری از ایران شد.

▪‌ فرانسه قرارداد پتروشیمی ایران را به دلیل تأمین‌نکردن هزینه لازم قرارداد 900 میلیون فرانکی مربوط به راه‌اندازی یکی از واحدهای پتروشیمی مجتمع بندر امام خمینی از دست داد.

▪‌ قرارداد سرویس‌های جانبی مجتمع پتروشیمی تبریز اعم از نیروگاه برق و بخار واحدهای تصفیه آب و تولید هوا به برج‌های خنک‌کننده بین شرکت پتروشیمی تبریز و شرکت «تکنی مونت» (Tecnimont) ایتالیا امضا شد.

10 دی

▪‌‌ ژنرال حسن البشیر، رئیس شورای فرماندهی انقلاب سودان، گفت: ایران در عملیات استخراج و تصفیه نفت و جاده‌سازی در سودان مشارکت خواهد کرد.

▪ کوپن 20 لیتری نفت در بازار سیاه به قیمت 100 الی 150 تومان خرید و فروش ‌شد.

15 دی

▪ جمهوری اسلامی ایران و کشورهای حوزه دریای خزر در زمینه مسائل کشتیرانی، شیلات و اکتشاف نفت و گاز، به توافق‌هایی دست یافتند.

▪ شورای مرکزی امور اعضای کارگران صنعت نفت به بررسی وضعیت تأسیسات نفت در سراسر کشور پرداخته و خواستار توجه بیشتر مسئولان صنعت نفت به کارگران زحمتکش این صنعت شدند.

16 دی: سرمای شدید در اراک به مدت 2 ساعت باعث از کارافتادن سیستم گازرسانی در این شهر شد. جمعیت شهری شهرستان اراک از شبکه گاز شهری استفاده می‌کنند.

18 دی: وزیرنفت، برای مذاکره درباره مشارکت و همکاری در امور استخراج و صدور نفت جمهوری اسلامی ایران عازم باکو شد.

21 دی

▪‌ طرح احداث پالایشگاه اراک آغاز شد.

1371 شمسی / 1992 میلادی

6 دی: اجازه برگزاری اجلاس مشورت جهانی صنایع پایین‌دستی پتروشیمی از سوی وزارت صنایع با همکاری سازمان یونیدو و شرکت‌سهامی «عام نفت بهران» در تهران صادر شد.

28 دی : مجتمع پتروشیمی اصفهان با ظرفیت 160 هزار تن آغاز به کار کرد. با بهره‌برداری از این مجتمع که با سرمایه‌ای بالغ بر 6 میلیارد ریال احداث شد، نیاز کشور به واردات مواد اولیه تولید الیاف مصنوعی و انواع شوینده‌ها برطرف خواهد شد. تولیدهای اصلی این مجتمع، سالانه 75 هزار تن بنزن، 20 هزار تن تولوئن، 22 هزار تن اورتو زایلن و 44 هزار تن پارازایلین خواهد بود.

1372 شمسی/1993 میلادی

2 دی: موافقت‌نامه همکاری بین شرکت ملی نفت و گاز ایران و وزارت نفت و گاز ترکمنستان امضا شد.

1373 شمسی/1994 میلادی

6 دی

روابط‌عمومی شركت ملی نفت ایران اعلام كرد که به دلیل خاتمه قرارداد بین شركت «پترون» فیلیپین و شركت ملی نفت ایران، صادرات نفت خام به این شركت متوقف شد. در سال جاری میلادی روزانه حدود 20 هزار بشكه نفت به شركت «پترون» صادر می‌شد. شركت آرامكو عربستان 41 درصد از سهام این شركت فیلیپینی در اختیار دارد.

1374 شمسی/1995 میلادی

◌ دی

دولت ژاپن به طور متوسط روزانه 466 هزار بشکه نفت از ایران وارد کرده که نسبت به سال قبل 5/5 درصد افزایش نشان داشت.

19 دی: سکوی حفاری ایران خزر که اولین سکوی حفاری ساخت داخل به شمار می‌آید، به ‌منظور تحویل به واحد بهره‌برداری و استقرار در اولین محل حفاری در 30 کیلومتری شمال کارگاه نکا به ‌سوی چاه میثم شماره یک یدک شد. این سکو 6500 تن وزن دارد و دارای سه‌پایه به ارتفاع 128 متر است و می‌تواند تا اعماق 6 هزار متری زیر دریا اقدام به عملیات حفاری کند.

23 دی: به گزارش خبرگزاری آناتولی به نقل از مسئولان وزارت انرژی ترکیه، وزیر انرژی و منابع طبیعی این کشور به ‌منظور انعقاد قرارداد نهایی خرید گاز، ایران، عازم تهران شد.

24 دی: قرارداد نهایی فروش گاز ایران به ترکیه شامل تعیین گذرگاه خط لوله گاز بین دو کشور، نرخ گاز صادراتی به ترکیه و دیگر مسائل فنی در این زمینه امضا شد.

26 دی‌          

▪‌‌ با شکسته شدن تحریم اقتصادی و تجاری ایران از سوی امریکا و رونق بازار جهانی نفت، هفته‌نامه «پترولیوم ارگوس» چاپ لندن اعلام کرد: «ایران با کاهش نیاز داخلی‌اش به مواد نفتی و رشد میزان تولید پالایشگاه‌های داخل، حضور گسترده‌تری در بازار پررونق شرق آسیا خواهد داشت.» براساس برآورد این هفته‌نامه، بعد از عربستان، بزرگ‌ترین صادرکننده نفت خاورمیانه در سال  1375 (1996 میلادی) ایران خواهد بود که مجموعاً روزانه 80 هزار بشکه به 9 مشتریان خود به‌ویژه در شرق آسیا تحویل می‌دهد.

▪‌ ‌ با ساخت خط انتقال گاز ترکمنستان شامل خط اصلی و انشعاب نیروگاه نکا و ایستگاه‌های تقویت فشار خط ترکمنستان موافقت شد.

28 دی: معاون اول رئیس جمهوری پس از بازگشت از سفر سه روزه به قزاقستان اعلام کرد: «نفت قزاقستان پس از پالایش در تهران به کشورهای خلیج‌فارس صادر می‌شود.»

1375 شمسی/1996 میلادی

8 دی: طی مراسمی با حضور معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی گاز، عملیات خط انتقال گاز به شهرستان‌های خلخال و سنقر کلیایی افتتاح شد. مدیرعامل شرکت ملی گاز در این مراسم اعلام کرد: «تاکنون 276 شهر کشور از نعمت گاز برخوردار شده‌اند. در سال گذشته 114 میلیون مترمکعب تولید گاز داشتیم که این میزان امسال به 150 میلیون مترمکعب افزایش‌یافته است.»

20 دی: مطالعات زمین‌شناسی، حفاری و ساخت مخازن زیرزمینی ذخیره گاز طبیعی در 2 منطقه دشت شهرستان ورامین و منطقه کوه نمکی استان قم آغاز شد. هر مخزن توان ذخیره‌سازی یک میلیارد مترمکعب گاز را دارد. برای ساخت هر یک از این مخازن که توان ذخیره‌سازی یک میلیارد متر مکعب گاز را دارد، 300 تا 350 میلیون دلار سرمایه‌گذاری صورت گرفته است. به گفته مسئولان، سومین مخزن در کنار خط لوله صادراتی در آذربایجان شرقی ساخته خواهد شد.

24 دی: یادداشت تفاهمی میان شرکت ملی گاز ایران با شرکت گاز پروم روسیه به امضا رسید.

26 دی: رئیس‌جمهور در سفر به استان ایلام، با ایجاد یک مجموعه پالایش نفت، یک مجتمع پتروشیمی، کارخانه تولید نورد، راه آهن، سیلو و کارخانه قند موافقت کرد.

1376 شمسی/1997 میلادی

7 دی: خط انتقال گاز و شبکه مخابراتی آسیا – اروپا، با حضور رؤسای جمهوری ایران و ترکمنستان به بهره‌برداری رسید. طول خط لوله انتقال گاز ترکمنستان - که متخصصان ایرانی آن را از کریچه در غرب ترکمنستان به کردکوی در مازندران کشیدند- 200 کیلومتر است که 80 درصد بودجه این طرح 195 میلیون دلاری را  ایران پرداخت ‌کرده است.

15 دی: جلسه شورای اقتصادی با حضور رئیس‌جمهور تشکیل و درخواست وزارت نفت برای چگونگی ادامه کار و نحوه تأمین اعتبار فاز یک طرح توسعه میدان گازی پارس جنوبی تصویب شد. بر این اساس مبلغ 940 میلیون دلار و 400 میلیارد ریال از محل تولیدات نفت خام میدان‌های سیری در اختیار شرکت ملی نفت قرار خواهد گرفت.

1377 شمسی/1998 میلادی    

◌ دی

تولید از میدان سیری E [اسفند] روزانه 25 هزار بشکه آغاز شد. این میدان در 18 کیلومتری جنوب شرقی جزیره سیری واقع‌شده و دارای 5 سکوی دریایی شامل 3 سکوی چاه، یک سکوی بهره‌برداری و یک سکوی مشعل است.

1 دی

▪ شرکت نفت مناطق نفتخیز جنوب فعالیت خود را به‌طور مستقل آغاز کرد و مسئولیت تولید و بهره‌برداری از 55 میدان نفتی و گازی شناخته‌شده را در 14 استان کشور بر عهده گرفت.

▪ فعالیت‌های شرکت مهندسی و توسعه نفت به شرکت نفت و گاز پارس سپرده شد. این فعالیت‌ها شامل امکانات، نیروها، طرح‌های در دست اجرا، دارایی‌ها، بدهی‌ها، دیون و مطالبات به‌جز سرمایه بود.

▪ شرکت «توتال» بار دیگر با تحریم‌های تجاری آمریکا علیه ایران مخالفت کرد. کریستف دومارژی(Christophe De Margerie)، مدیر خاورمیانه شرکت توتال، با بیان این مطلب گفت: «ایران با دارابودن 10 درصد کل ذخایر نفت جهان و 15 درصد ذخایر گاز، در استراتژی توسعه ما جایگاهی ویژه دارد و ما با کنار گذاشتن این کشور به دلایل سیاسی مخالف هستیم. گروه توتال به یکی از سه میدان نفتی بزرگ اهواز در شمال شهر آبادان توجه دارد. این میادین نفتی درمجموع حدود 45 میلیارد بشکه نفت دارد که عقیده بر این است که از این میزان 18 میلیارد بشکه قابل برداشت است. اگر طبق برنامه، شرکت توتال با شرکت نفتی «پتروفینا» (Petrofina) بلژیک ادغام شود، ششمین شرکت نفتی بزرگ جهان خواهد بود. با توسعه میدان نفتی اهواز، سرمایه توتال به‌طور قابل توجهی افزایش خواهد یافت و این شرکت توان بهره‌برداری بلندمدت را کسب خواهد کرد.»

1378 شمسی/1999 میلادی

14 دی: در پی تصمیم شرکت ملی نفت ایران، تمامی فعالیت‌های شرکت ملی نفت ایران- بین‌الملل همچنین ازجمله تمامی تعهدات در زمینه معاملات نفت خام و فراورده‌های نفتی، حمل و نقل، بیمه، اجاره مخازن و امور مربوط به خطوط لوله در خارج از کشور، به حالت تعلیق درآمد و به شرکت ملی نفت منتقل شد.

1379 شمسی/2000 میلادی

21 دی

▪‌ عملیات احداث خط ‌لوله 30 اینچ انتقال گاز کردکوی - نکا به طول 83 کیلومتر آغاز شد.

▪ بیژن زنگنه، وزیر نفت، اعلام کرد: «مازاد درآمد نفتی ایران 5/7 میلیارد دلار است.»