لنز دوربین یکی از اجزای اصلی و کلیدی در ساختار دوربین است که به واسطه مجموعهای از عدسیها، نور را عبور داده و به سمت گیرنده تصویر هدایت میکند. این فرایند موجب تشکیل تصویری واضح بر روی فیلم عکاسی یا حسگر تصویر میشود.
در حالی که لنز برخی دوربینها ثابت است و قابلیت جدا شدن ندارد، لنز دوربینهای بازتابی، غیربازتابی و دولنزی قابل جداسازی هستند. کیفیت و عملکرد لنزها به عواملی چون فاصله کانونی، عدد دیافراگم و فاصله بین مرکز لنز بستگی دارد. در دوربینهای تکلنزی بازتابی، برخلاف دوربینهای دیجیتال، رابطه مستقیمی بین فاصله کانونی و لنز وجود دارد.
لنزها با توجه به فاصله کانونی به سه دسته اصلی تقسیم میشوند: لنزهای واید (زاویه باز)، لنزهای نرمال و لنزهای تله. این تفاوتها موجب کاربردهای متنوعی در عکاسی شدهاند. اولین لنز دوربین توسط چارلز شوالیه، مدت کوتاهی پس از اختراع دوربین عکاسی، طراحی و ساخته شد. این لنز آکروماتیک تنها دو دیافراگم داشت و برای کارکرد صحیح نیازمند زمان نوردهی بسیار طولانی، حتی تا چندین ساعت یا روز، بود.
در سال 1826، جوزف نییپس با استفاده از یک جعبه جواهرات و تجهیز آن به ذرهبین و میکروسکوپ نوری، موفق به ساخت یکی از ابتداییترین دوربینهای تاریخ شد. این دستگاه امکان ثبت تصاویر نگاتیو را برای او فراهم کرد.
چند سال بعد، در سال 1835 ویلیام تالبوت نخستین فردی بود که توانست عکسهای پازتیو، یعنی تصاویری ثابت و دائمی ثبت کند. این دستاورد، گامی بزرگ در تاریخ عکاسی به شمار میآید و مسیر این هنر و فناوری را بهطور چشمگیری تغییر داد.
امروزه یکی از نمونههای قدیمی لنز دوربین در موزه کارآموزان آبادان و در اتاقهای پنجگانه این موزه نگهداری میشود. این اثر تاریخی بازتابی از پیشرفت فناوری در عکاسی است.