موسسه کوپر انگلستان در سال 1968م / 1347خ، گزارشی از شرکتهای عامل نفت ایران و مالیات بر درآمد آنها تهیه کرد. فخر نوری، رئیس کل قسمت مالی و پرویز مینا عضو هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران، در نامهای محرمانه خطاب به مدیرکل نفت و روابط خارجی وزارت دارایی ضمن انتقاد به بخشهایی از این گزارش، برخی موارد را خارج از حیطه وظایف کنسرسیوم اعلام کردند. براساس این نامه، شرکت نفت ایران، یک شرکت خدمات نفتی است و نه شرکتی بازرگانی و تولیدی، بنابراین نیاز به بودجه بیشتری دارد و تنظیم بودجه آن به کنسرسیوم ارتباطی ندارد. علاوه بر این شرکتهای عامل نفت مشمول مالیات بر درآمد شدهاند، اما کمکهای مالی به برخی شرکتهای دولتی و عامالمنفعه نباید شامل مالیات شود و ارتباطی با کنسرسیوم ندارد.
طی دهههای سی تا پنجاه، مهمترین محل صدور مواد نفتی آبادان بود، در این گزارش پیشنهادی مبنی بر جابجایی محل صدور نفت از آبادان به ماهشهر مطرح شده که نویسندگان نامه، طرح چنین پیشنهادی را به مطالعات و تحقیقات بیشتر منوط دانستهاند.
محرمانه
تاریخ 2/7/1348
آقای مصطفی منصوری
مدیرکل محترم نفت و روابط خارجی وزارت دارایی
مندرجات نامه محرمانه شماره 158 / م مورخ 17/6/1348 در مورد گزارش رسیدگی به حسابهای سال 1968 شرکتهای عامل نفت ایران و گزارشهای مربوط به مالیات بر درآمد و پرداخت مشخص که توسط موسسه کوپر تهیه شده است، مورد مطالعه و مداقه واقع شد و جنبههای مختلف آن از لحاظ مطرح نمودن در مذاکرات ماه اکتبر لندن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این مطالعه و بررسی را به شرح زیر به اطلاع میرساند:
1- تنظیم بودجه برای شرکت خدمات نفتی ایران
همانطور که مستحضر میباشند، شرکت خدمات نفتی ایران یک تشکیلات سرویس دهنده است و بنابراین سیستم تهیه بودجه برای این تشکیلات با بودجهای که برای شرکتهای تولیدی و یا بازرگانی تهیه میشود، متفاوت خواهد بود.
به طوری که از نماینده شرکت ملی نفت در هیئت مدیره شرکت مذکور اطلاع حاصل گردیده، شرکت خدمات نفتی ایران دارای نوعی سیستم کنترل بودجهای میباشد که تا حدودی جوابگوی احتیاجات یک شرکت سرویس دهنده خواهد بود. معذلک مذاکرات و مکاتبات لازم در این مورد با شرکت خدمات نفتی ایران و موسسه کوپر به عمل آمده و قرار است بودجه کاملتری برای این شرکت از سال آتی تهیه و سیستم کنترل بودجهای بر اساس بودجه تنظیم شده اجرا گردد.
ضمنا به اطلاع میرساند که شرکت خدمات نفتی برای انجام خدمات مربوط به شرکتهای عامل نفت ایران است و به شرکتهای بازرگانی عضو کنسرسیوم ارتباطی ندارد و بنابراین مطرح نمودن این مسئله با اعضای کنسرسیوم موردی نخواهد داشت.
2- کمکهای شرکتهای عامل نفت به موسسات مختلف در ایران
کمک به موسسات مختلف توسط شرکتهای عامل نفت ایران انجام میشود و با شرکتهای بازرگانی عضو کنسرسیوم که در مذاکرات لندن شرکت مینمایند، ارتباطی ندارد.
همانطور که در گزارش موسسه کوپر نیز قید گردیده اینگونه کمکها در سالهای قبل نیز وجود داشته و از لحاظ محاسبه مالیات بر درآمد نیز جزو هزینههای عملیاتی منظور شده است و از نظر اصول حسابداری هم شرکتهای عامل رویه دیگری نمیتوانند اتخاذ نمایند. با توجه به اینکه اینگونه کمکها اغلب به تشکیلات وابسته به دولت و شهرداریها و موسسات عامالمنفعه میشود، لذا در صورتی که صلاح بدانند این مطلب به طور کلی مسکوت بماند و با اعضای کنسرسیوم که ارتباط مستقیمی با اعطای اینگونه کمکها ندارند، مطرح نگردد.
3- تعدیلات مربوط به هزینههای سنوات قبل
در مورد تعدیلاتی که تحت این سرفصل در هزینههای سال 1968 به عمل آمده است، با نظرات مندرج در نامه جنابعالی کاملا موافق میباشیم و قبلا نیز طی نامه شماره 27237 – 3/1/43 مورخ 3/6/48 توجه جنابعالی را به نکات مندرج در این قسمت از گزارش موسسه کوپر معطوف داشته است.
با توجه به اینکه تعدیلهای انجام شده در هزینههای سال 1968 از نظر تعیین مالیات سال 1968 موثر میباشد و چون موضوع جنبه مالیاتی دارد، لذا پیشنهاد مینمایند جنابعالی که خود نیز در این مذاکرات شرکت خواهید فرمود، موضوع را با توجه به تاثیر آن در محاسبه مالیات بر درآمد مطرح بفرمایید. بدیهی است کارشناسان شرکت ملی نفت که در جلسه حضور خواهند داشت، مساعی لازم را در به ثمر رساندن این مسئله مبذول خواهند نمود.
4- پرداخت مشخص
در مورد اثرات مالی تغییر محل صدور مواد نفتی از آبادان به ماهشهر موسسه کوپر گزارش مشروحی تنظیم و برای جنابعالی ارسال داشتهاند. بنابراین پیشنهاد مینماید اقدام بعدی موکول به بعد از بررسی و مطالعه کامل گزارش مذکور گردد.
فخر نوری رئیس کل قسمت ملی | پرویز مینا عضو علیالبدل هیئت مدیره و رئیس کل قسمت امور شرکتهای وابسته و روابط با گروههای بینالمللی |