اسنادی از بمباران خطوط لوله نفت قصر شیرین و ایلام در اولین روزهای جنگ تحمیلی

• قدمت : سال 1359
• محل نگهداری : مرکز اسناد صنعت نفت

 بامداد پنجمین روز خرداد 1287 خورشیدی، وقتی نخستین چاه نفت در میدان نفتون مسجدسلیمان فوران کرد، برگی جدید از تاریخ معاصر ایران ورق خورد. در صد و دهمین سال اکتشاف نفت، برآنیم تا صد و ده سند برگزیده دیده نشده یا کمتر دیده شده در تاریخ نفت را منتشر کنیم. 

اگرچه تاریخ رسمی آغاز جنگ تحمیلی ایران و عراق، 31 شهریورماه 1359 است، اما در واقع از ماه‌ها پیش، تحرکات مرزی رژیم بعث و تجاوز عراق به خاک ایران آغاز شده بود. با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و سقوط شاه حکام منطقه از زمامداران عراق گرفته تا انور سادات در مصر نگران کرسی امارت خود شدند. آنان می‌پنداشتند که سیل به راه افتاده از ایران کاخ‌های آنان را نیز ویران خواهد کرد، از این رو صدام بعد از به قدرت رسیدن در عراق دست به سرکوب شدید مخالفان و تحرکات مرزی زد.

صدام حسین در دوازدهم فروردین ماه، آمادگی کشورش برای جنگ با ایران را اعلام کرد و چند روز پس از آن، خواهان واگذاری جزایر ایرانی تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی به عراق شد و با تاکید حاکمیت عراق بر خوزستان، این منطقه را «عربستان» نامید.

تاسیسات نفتی، مهم‌ترین هدف نیروهای ارتش بعث بودند. نخستین حمله به تاسیسات نفتی ایران در دهلران روز پنجم اردیبهشت رخ داد و تا آغاز رسمی جنگ 13 نوبت دیگر به تاسیسات مختلف نفتی ایران از سوی عراق حمله شد. حدود یک ماه بعد، یک شبکه جاسوسی در خرمشهر کشف و اعضای آن دستگیر شدند، و با تجاوز ارتش عراق به مهران و منطقه مرزی قصر شیرین گسترش یافت. ارتش بعث عراق طی ماه‌های بعد، بارها به قصرشیرین و پاسگاه دهلران حمله کردند و درگیری‌هایی نیز میان نیروهای مرزی ایران و نیروهای بعثی عراق در نوار مرزی شلمچه، سومار، نفت شهر و اهواز رخ داد. بیشترین حملات متوجه مسیر سرپل ذهاب – قصر شیرین – نفت شهر به ویژه در منطقه خان لیلی بود.

روز 26 شهریور، عراق به طور یک جانبه عهدنامه مرزی و حسن همجواری 1975 میلادی الجزایر و سه پروتکل ضمیمه و چهار موافقتنامه تکمیلی آن را لغو کرد و روز بعد، اعلام کرد کلیه شناورها برای عبور از اروند رود باید پرچم عراق را بر فراز قایق‌ها و کشتی‌ها نصب کنند و سرانجام در 31 شهریور ماه 1359 تهاجم سراسری عراق به ایران با حمله ده‌ها فروند جنگنده عراقی به پایگاه‌های هوایی کشور از جمله فرودگاه مهرآباد به طور رسمی آغاز شد. 

اسنادی که در پی می‌آید اسنادی از بمباران تاسیسات نفتی قصرشیرین و ایلام در تابستان 1359، پیش از آغاز رسمی جنگ تحمیلی است.