بررسی پرونده های پرسنلی ارامنه در مسجدسلیمان

شنبه پنجم مهر ماه 1399 بررسی پرونده های پرسنلی ارامنه در مسجدسلیمان

ارامنه از آغاز حضور خود در مناطق زاگرس که به دوران حکومت صفویه می رسد همواره همزیستی مسالمت آمیزی با دیگر هموطنان خود و از جمله بختیاری ها داشتند.

سکینه کاشانی
دانشجوی دکتری تاریخ و کارشناس همکار با تیم پژوهشی طرح موزه نفت مسجدسلیمان

با توسعه فعالیت های نفتی در مناطق نفت خیز،بنا بر ضرورت استخدام نیروی کار موردنیاز در دستور کار قرار گرفت.بخشی از این نیروی کار را هموطنان ارمنی تشکیل می دادند که از اصفهان،چهارمحال و بختیاری و دیگر شهرهای ایران به عنوان کارگران ماهر و با مهارت های مختلف در شرکت نفت استخدام شدند.
ارامنه از آغاز حضور خود در مناطق زاگرس که به دوران حکومت صفویه می رسد همواره همزیستی مسالمت آمیزی با دیگر هموطنان خود و از جمله بختیاری ها داشتند.حضور آنها در"قلعه ممکا"در چهارمحال بختیاری از جمله تجربیات آنها در همزیستی با بختیاری ها بود و شاید به همین دلیل هم بود که ارامنه زودتر از دیگر اقوام غیرمسلمان ایرانی برای کار در کمپانی نفت که در منطقه قشلاق بختیاری ها آغاز به کار کرده بود،ترغیب شدند.
البته آنها نیز همچون اکثر هموطنان خود عموما تخصص و دانش صنعتی مرتبط با موضوع اکتشاف نفت را نداشتند، اما در حوزه های دیگر فنون و مهارتها دارای امتیازاتی بودند.بر اساس اسناد و مدارک موجود از شکل گیری و توسعه فعالیت های کمپانی نفت انگلیس و ایران امروزه می دانیم که مطابق قوانین مربوط به استخدام در شرکت سهامی نفت انگلیس و ایران،کارگرانی که از طرف کمپانی استخدام می شدند به سه دسته کلی تقسیم می شدند:

الف- صاحبان حرفه یا صنعتگران

ب- کارگران ماهر

ج- کارگران غیرماهر

در این قوانین ساعات کار در هر شیفت کاری،8ساعت و نحوه محاسبه اضافه حقوق،ترفیع، پرداخت های نقدی برای صدمات و انعام پایان خدمت بر طبق شرایط مختلف محاسبه و ذکر شده بود.موضوعی که از بین اوراق پرونده های پرسنلی نسل اول و دوم کارکنان کمپانی نفت قابل خوانش است نمونه هایی از مکاتبات و اوراق مرتبط با این قوانین و مقرارت اداری و استخدامی است.
در گنجینه اسناد طرح موزه صنعت نفت در مسجدسلیمان و در میان پرونده های راکد پرسنلی کارکنان مناطق نفت خیز،پرونده های 140نفر از کارکنان ارمنی شاغل در مناطق نفت خیز موجود است که به عنوان نسل دوم نیروی کار در صنعت نفت از سال 1300 خورشیدی به استخدام شرکت نفت درآمدند.

بررسی و پژوهش درمورد تاریخچه قوانین مربوطبه استخدام در این پرونده ها از جمله مهمترین موضوعاتی است که در موزه صنعت نفت مسجدسلیمان مورد توجه قرار گرفته است.در این پرونده ها،فرم های انفصال از خدمت،صورت ریز دستمزد،فرم های محاسبه مستمری بازنشستگی از شعبه های مختلف مناطق نفت خیز همچون مسجدسلیمان،اهواز، آغاجاری، هفتکل،ماهشهر و غیره،گواهی بیرون رفتن از خدمت و تعهدنامه های دریافت پاداش پیشینه خدمت قرار داده شده است.
مطابق قوانین شرکت و آنچه در این پرونده ها دیده می شود،20سال خدمت حداقل مدتی بود که کارگر را محق به دریافت انعام می كرد و بر اساس آن کارگرانی که 20سال خدمت را در شرکت به پایان می رساندند و یا به خدمت آنها به واسطه کسالت یا ضعف مزاج خاتمه داده می شد یا در اثر وقوع حادثه در حین انجام خدمت یا علل دیگر به خدمت آنها احتیاجی نبود،مبلغی را دریافت می كردند.

نوع کار این افراد نیز با بررسی پرونده های پرسنلی ایشان قابل شناسایی است و مشاغلی همچون نجار،برقکار، مکانیک، ابزارکار حملونقل، مراقب دستگاه،راننده و....از جمله بیشترین موارد قابل ذکر است.

ارامنه در کنار دیگر همکاران و همشهریان خود در مسجدسلیمان،نقش مهمی در توسعه فعالیت های نفتی در این شرکت-شهر نفتی ایران داشتند.شهروندانی که بیش از هرچیز صفا و مهربانی ایشان در خاطر دیگر شهروندان مسجدسلیمانی باقی مانده است.