آغازی دوباره برای موزه های نفت
شنبه چهارم شهریور ماه 1396
به بهانه دور تازه وزارت مهندس زنگنه در نفت
انديشمندان حوزه تاريخ و علوم اجتماعي، موزه ها را عامل توسعه و محصول توسعه دانسته اند. به عبارتي موزه ها همان گونه كه مي توانند به توسعه جوامع، بويژه در زمينه هاي اجتماعي و فرهنگي ياري رسانند، شكل گيري شان نيز در جوامع توسعه يافته يا جوامعي كه حداقل مراحلي از توسعه را پيموده باشند، امكان پذير است.
آمار بالاي موزه، در كشورهاي توسعه يافته و كميت و كيفيت پايين موزه ها در ساير كشورهاي جهان، نظريه فوق را تاييد مي كند. با اين همه داستان راه اندازي موزه نفت در كشور ما، كه صنعت نفت در آن در مرز صد و ده سالگي قرار دارد، داستان مفصلي است كه آغاز آن به دوره وزارت مهندس زنگنه در اوايل دهه 1380 خورشيدي بازمي گردد.
متاسفانه با تغيير دولت، اين حركت با وقفه اي طولاني مواجه شد و عملا راه اندازي موزه هاي نفت به جايي نرسيد. تا اين كه با روي كار آمدن دولت يازدهم و حضور مجدد مهندس زنگنه در وزارت نفت، راه اندازي موزه ها بار ديگر و اين بار به صورت جدي تري مطرح شد و در دستور كار قرار گرفت.
با انتصاب دكتر اكبر نعمت الهي، به سمت مديريت موزه ها و مركز اسناد صنعت نفت از سوي وزير نفت، طرح ايجاد موزه هاي نفت در سراسر كشور با جديت بيشتري دنبال و طي سال هاي گذشته، تاسيسات، بناها، اسناد و اشياي بسياري به عنوان ميراث صنعت نفت در كشور شناسايي شد و مقدمات برپايي تعدادي از موزه هاي نفت فراهم آمد.
* نمي توان انكار كرد كه حضور و سكانداري مجدد مهندس زنگنه در صنعت نفت، قوت قلبي دوباره را براي همراهان و فعالان موزه ها و مركز اسناد صنعت نفت رقم زده است.
در حال حاضر نيز با گشايش يكي از موزه هاي نفت (موزه بنزين خانه آبادان) و در دستور كار قرارگرفتن افتتاح دو موزه در سال جاري (موزه كارآموزان آبادان و موزه پمپ بنزين دروازه دولت) به نظر مي رسد، طرح راه اندازي موزه هاي نفت در كشور به مرحله اي از بلوغ و جديت رسيده كه از نگراني ها نسبت به فرآموش شدن دوباره آن يا افول در چرخه تغييرات سياست ها و مديريت ها كاسته است.
با اين همه نمي توان انكار كرد، كه در آستانه معرفي كابينه جديد، برخي دلنگراني ها در مورد سرنوشت طرح موزه هاي صنعت نفت، دست اندركاران راه اندازي اين موزه ها و علاقه مندان اين حوزه را به خود مشغول داشته بود؛ اين كه بار ديگر تغيير مديريت ها و سياست ها وقفه اي را در حركت پرشتاب كاروان موزه ها و مركز اسناد صنعت نفت پديد آورد يا به سستي و خمودي آن منجر شود.
باز هم نمي توان انكار كرد كه حضور و سكانداري مجدد مهندس زنگنه در صنعت نفت، قوت قلبي دوباره را براي همراهان و فعالان موزه ها و مركز اسناد صنعت نفت رقم زده است. به واقع اين حضور نويدي بود كه طرح ها و پروژه هاي موزه نفت همچنان زير نظر مستقيم وزير نفت با قوت به پيش خواهد رفت و رسالتي كه سال ها بر زمين مانده و چوب غفلت ها و ندانم كاري ها را خورده، اين بار سرانجامي خوش خواهد يافت.
اهميت اين مسئله را زماني مي توانيم بهتر درك كنيم كه دريابيم طي ده ها بي توجهي، چه مدارك، اسناد و اشياي بسياري به عنوان مازاد يا تاريخ گذشته از ميان رفته است. اسناد و آثاري كه مي توانست راوي و بازگو كننده تاريخ صنعت نفت كشور باشد؛ هر چند به مصداق ضرب المثل "ماهي را هر وقت از آب بگيري، تازه است" و نويد دست اندركاران بخش هاي اشيا و مركز اسناد نفت، موارد بسياري در ميان آثار گذشته تاريخ نفت در حال بازيابي و مرمت است كه خواهد توانست بخشي از بي توجهي ها و غفلت ها را جبران كند.
البته ايجاد موزه هاي نفت كه اكنون پروژ هايي را در بسياري از نقاط كشور، از جمله تهران، آبادان، مسجدسليمان و برخي شهرهاي ديگر دربرمي گيرد، علاوه بر عزمي براي برپايي و راه اندازي اوليه آنها، ملزوماتي ديگري را نيز مي طلبد كه توجه و درنظر داشتن آنها مي تواند رونق و تداوم اين حركت را به همراه داشته باشد كه در اين باره در فرصت هاي آينده بيشتر سخن خواهيم گفت.
