تاريخ را درست روايت كنيم

اكبر نعمت الهي

واقعيت هاي تاريخي ما را از افتادن به چاه اشتباهات نجات مي دهند و باعث مي شوند همه لحظات پر از عبرت و زنهار باشد. روايت هاي قرآن از داستان هاي انبياي الهي ما را با همه ابعاد رويدادهاي زندگي آنها آشنا مي كند. حتي شرائط اقتصادي و فرهنگي زندگي آنها را به ما نشان مي دهند.

اين ادعا محل چالش است كه برخي مدعي اند تاريخ را فاتحان مي نويسند و آن گونه مي نويسند كه خودشان مي خواهند، با اين حال، اين كه به اشتباه مي گويند كه تاريخ را فاتحان مي نويسند نتيجه قطعي و جدي اين رفتار است كه بسياري از رخدادها در نتيجه عوامل مختلف در زمان واقعه روايت نمي شود.

همواره كساني بعدها براساس شنيده ها و روايات نه چندان محكم و متواتر تاريخ را به گونه اي روايت كرده اند كه مطابق ميل و اراده خودشان بوده است. حال آن كه قرار داشتن در درون يك رويداد باعث مي شود روايتي دست اول از رويداد به دست آيد و در نتيجه، پايه تحليلهايمان محكم تر شود.

براي بسياري توجيه دلايل يك رويداد از منظر مطالعه در گزارش ها و روايات قابل پذيرش نيست. آنان در رجوع به كتاب ها و گزارش هاي تاريخي دچار خلا منطقي مي شوند و نمي توانند خيلي از رفتارها را نزد خود تحليل كنند. در حالي كه اگر به درستي به قضيه بنگرند و همه ابعاد قضيه را در اختيار داشته باشند مي توانند درست به قضيه بنگرند و بهتر نتيجه بگيرند.

ابعاد قضيه را تنها در شرائطي مي توان درك كرد كه به همه اطراف و اكناف آن احاطه داشت.

موزه و موزه داري از اينجا اهميت مي يابد كه عده اي به جمع آوري و حفظ اسناد و مدارك تاريخي كمر همت مي بندند و به آيندگان فرصت مي دهند كه درباره تصميم ها و رفتارشان قضاوت درستي داشته باشند. از سوي ديگر تسليم تحليل هاي تخريبي قرار نگيرند.

واقعه بيست و هشتم مردادماه 1332 در فاصله اي كوتاه از وقوع در سال هاي اوليه انقلاب توسط عده اي به قيام مردمي تعبير و تفسير شد زيرا مي خواستند نقش همراهانه جريان خود را در كودتا نفي كنند حال آن كه خود آمريكايي ها بر مبناي اسناد تاريخي خود اعتراف كردند كه به كودتا عليه دكتر مصدق دست زده اند، سهل است كه حتي در اين اسناد اعتراف كردند كه عليه مصدق به ترور شخصيتي دست زده اند تا او را نزد مردم جهان و مردم ايران تخريب كنند.

واقعه ملي شدن صنعت نفت و... خيلي از رويدادهاي تاريخي در ايران در نتيجه نداشتن فرهنگ روزنگاري زندگي شخصي و حرفه اي نزد مسئولان و مردم، در ابهام قرار دارد و بسياري از وجوه آن ناشناخته مي ماند. از همين رو لازم است به شيوه اي جديد دست بزنيم.

مديريت كل موزه ها و مراكز اسناد صنعت نفت از اين جهت به عنوان يك ضرورت در صنعت نفت مطرح شده است كه به همين نياز پاسخ گويد. چرا ما نبايد واقعيت تاريخي رويدادها را از آغاز مكتوب و مستند كنيم؟ پروژه ها و دشواري هاي اجراي پروژه ها را مي توان لحظه به لحظه مستند كرد و نگاشت تا بلكه در اين تاريخ نگاري به واقعيت هايي برسيم كه فردا ممكن است دشوار بتوان رد آنها را پيدا كرد و به روايتشان نشست.

همه صنعت نفت بايد در اين امر مهم همراه و همكار باشد. اين وظيفه تنها بردوش گروهي از همكاران نيست كه اين گونه نمي توان به نتيجه رسيد. بايد همه همكاران و مديريت هاي مختلف صنعت نفت خود را در اين امر خطير تاريخي سهيم بدانند.