يادداشت روز/ به مناسبت روز جهاني موزه

موزه هایی برای قضاوت درست در تاریخ

اكبر نعمت الهي
مدير موزه ها و مركز اسناد صنعت نفت

آفریقایی ها برای بچه هایشان یک اسم خاص دارند که شاید در هیچ جای دنیا دیده نشود: "YESTERDAY" به معنای دیروز. وقتی از آنها می پرسی که چرا دیروز؟ می گویند در آفریقا همیشه دیروز بهتر از امروز است! آنها براساس یک خاطره ازلی دیروز را بر امروز رجحان می دهند.

ما در ایران سنت نوشتن خاطره را ندارم. از روسای جمهوری آمریکا در طول دوران قدرت، کتاب های خاطره فراوان نوشته شده است. بسیاری از رازهای سر به مهر دوران آنها در کتاب­هاي­شان فاش می شود. این که به تجربه ات بها بدهی عنصر مهمی در انتقال تجربه و قضاوت درست درباره کارهای شده و نشده است.

در کشور ما متاسفانه جز مرحوم هاشمی رفسنجانی که در همه زمینه ­ها یک استثنا بود کسی را سراغ نداریم که خاطرات خود را برای نسل بعد به یادگار گذارد. غافل هستیم که تاریخ همین برگ­ هاست که امروز می نویسیم و به فردا می سپاریم.

به همین دلیل ساده وقتی کسی به تاریخ مشخصی نیاز داشته باشد، ناگزیر باید از میان اسناد پراکنده در آرشیوها و کتابخانه ها، تازه مدارک لازم را کشف کند و تاریخ را بنویسد.

امروز در حرکت در ظرف زمان دیروز می شود. خود ماییم که طی می شویم. مردمی که نشسته اند رو به سوی آینده باید بتوانند از ما و زمانه ما قضاوتی درست داشته باشند. برای همین است که موزه به وجود می آید.

در جهان موزه یک امر پذیرفته و جاافتاده است. موزه به عنوان کانونی برای نگهداری حافظه تاریخ ابزاری برای شناخت و قضاوت صحیح است. هدف موزه تنها نگهداری یک سری اشیای قیمتی و بعضا زیبا نیست. هدف پاسداشت تاریخی است که هر برگ آن را سندی از گذشته شکل می دهد.

در جهان باتوجه به اهداف علمی، فرهنگی و اقتصادی تاسیس موزه ها، موزه های مختلفی تشکیل شده است. اهمیت خطیر موزه ما را به این وادی رهنمون می شود که هرچه دانش های بشری پیشرفت می کند موزه ها تخصصی تر می شوند و جای بهتری را در ذهن مردم می گیرند.

در ایران اکنون باتوجه به دستورات موکد دولت محترم ایجاد موزه های تخصصی که در آن اسناد و اشیای نشانگر تاریخ یک صنعت یا یک خدمت قرار گیرد و نگهداری شود در حال جا افتادن است و وزارت نفت مانند بسیاری از اموری که پیشتاز و پیشگام آن بوده است، در این زمینه نیز از دیگران پیشی گرفته است تا موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت را شکل دهد.

چند موزه در ابتدای کار برجای بنزین خانه آبادان و...جاهای دیگر شکل گرفته است و هرچه پیش می رویم این حرکت عمق و جلای بیشتری می یابد.

در این راستا هم اکنون آخرین مراحل افتتاح موزه آموزشگاه کارآموزان آبادان و اسکله آبادان در کار انجام است و موزه هایی دیگر در مسجدسلیمان و دیگر مناطق حساس نفتی افتتاح می شود.

ضمن شادباش روز جهانی موزه امیدواریم همه ارکان صنعت نفت در شکل دادن موزه های صنعت نفت به مدیریت موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت یاری رسانند.