موزه کارآموزان آبادان در انتظار افتتاح

احمد کعبی فلاحیه 

بخش هاي فرهنگي و موزه ها در فصل تابستان معمولا به دنبال برنامه ريزي و ارزيابي كارنامه خود هستند تا در فصل هايي كه هوا معتدل تر مي شود، فعاليت هاي خود را مجددا از سر بگيرند.

اين گفته امين زاده درويش رئيس موزه كارآموزان آبادان است. با اين همه موزه كارآموزان آبادان كه در محل آموزشگاه فني اين شهر، برپا مي شود، به تكميل بخش هاي مختلف خود و آماده سازي اين موزه براي افتتاح رسمي، ادامه مي دهد.

موزه كارآموزان كه از اواخر سال گذشته آخرين مراحل مرمت و بازسازي خود را براي تبديل شدن به يكي از موزه هاي نفت كشور و دومين موزه نفت آبادان، از سر گذراند.

خوشبختانه اين موزه به محض راه اندازي، در اولین روزهای بهاری، مورد استقبال كاركنان نفت و خانواده هايش شان، اعم از شاغلين و بازنشستگان و گردشگران قرار گرفت. واكنش ها نيز به برپايي اين موزه غيرمنتظره و تماشايي بود. از زنده شدن خاطرات پيشكسوتاني كه در آن درس خوانده بودند تا نسل جوان كه با ديدن عكس هاي تاريخي بر در و ديوار موزه كارآموزان و ابزارها و تجهيزات آموزشي قديمي، تصاويري از گذشته را در ذهن خود مرور مي كردند.

من هم بر حسب اتفاق در سفري كه اخيرا به آبادان داشتم، به ديدن اين موزه رفتم. تا علاوه بر بازديد از موزه با دست اندركاران آن نيز ديداري كنم و به آنها خسته نباشيد بگويم. موزه اي كه مي دانم از جمله پروژه هايي است كه از حدود چهار سال قبل در قالب طرحي به همت دکتر نعمت اللهی مدیرکل وقت روابط عمومی وزارت نفت و مدیر كنوني موزه ها و مركز اسناد صنعت نفت، در حال انجام است.

در اين ديدار با فرشيد خاييز، نماینده طرح موزه های صنعت نفت در آبادان نيز ديدار كوتاهي داشتم. وي با اشاره به فصل گرماي آبادان و اين كه بيشتر بازديدها در اين مدت در ساعات پاياني روز و شب ها انجام مي شود، به تدابيري كه براي مناسب تر كردن فضاي موزه كارآموزان اشاره كرد.

به گفته وي از آنجا كه استفاده از كولرهاي معمولي براي خنك سازي فضاهاي بزرگي مانند موزه كارآموزان، دشوار است، سيستم هاي تهويه اي به نام «اِیرﹾ پروف» مي تواند به حل اين مشكل كمك كند كه اميدواريم بتوانيم اين امكانات را به خدمت گرفته و مشكل را حل كنيم.

خاییز تاكيد مي كند كه راه اندازیِ موزه کارآموزان، یکی از دشوارترین کارهای بود كه بسیاری آن را غیرممکن تلقی می کردند. دوستان خوشبین تر، آن را کمابیش دشوار و در عین حال، خارج از صرفه می دانستند. با اين همه اين موزه به سرانجام رسيد و اكنون آماده بهره برداري است. وي اظهار اميدواري مي كند كه ساير پروژه هاي موزه هاي نفت آبادان نيز يكي پس از ديگري به مرحله بهره برداري برسد.

اما در ميان پروژه هاي موزه هاي نفت آبادان كه "موزه بنزين خانه" به عنوان نخستين پروژه، سال گذشته گشايش يافت و پروژه هاي بزرگ ديگري مانند پارك موزه نفت آبادان در دست اجرا است (كه متاسفانه اينجانب اطلاعات زيادي درباره آن ندارم)، پروژه موزه کارآموزان، داستان ديگري است.

سوله هاي عظیم كارگاه، قسمت سایت اداری و محوطه بيروني از جمله فضاهاي موزه هستند، هر چند سوله انتهايي، كه از آن براي آموزش جوشكاري استفاده مي شده، در حال حاضر جزیی از فضاي موزه اي نیست و در آينده برنامه هايي براي آن در نظر گرفته شده است. علاوه بر فضاي موزه اي، قسمت بزرگي از فضا به مخازن اشياء و اسناد آبادان، اختصاص دارد.

بخش اصلي موزه كه از سوله ها تشكيل مي شود، همان كارگاه هاي مختلف آموزشگاه فني است كه در آن تجهيزات و ابزارهاي قديمي اين كارگاه ها به نمايش گذاشته شده است. اما از آنجا كه خوانندگان سايت موزه نفت، پيشتر در مطالب و گزارش هاي گوناگون با اين بخش به طور مفصل آشنا شده اند، از آن مي گذرم.

اما در اينجا حيفم مي آيد كه از بخش ديگر، يعني اتاق هاي پنج گانه عکس و اسناد  تاریخي موزه کارآموزان، سخني به ميان نياورم. بخشي كه در آن اسناد و نامه های بسیار ارزشمندی برای بازدید کنندگان فراهم شده است. از ابتکارات به کار رفته در این سه سالن ارائه تاریخ تطبیقی اتفاقات و حوادث نفتی ایران از ابتدای تاسیس پالایشگاه آبادان تا کنون، با ساير وقايع و اتفاقات صنعت نفت در جهان است.

به عنوان مثال اولین اعتصاب کارگری پالایشگاه آبادان با چه رویدادهایی در جهانِ آن روز مصادف بوده است. یعنی ارایه نوعی تاریخ تطبیقی که بازدید کننده را متوجه هماهنگی تاریخ تحولات روز می سازد.

روشن است که دست اندر کاران موزه، این مورد را با چه دقت و وسواسی به انجام رسانده اند. به گفته زاده درویش یک گروهِ چندین نفره از بخش تاریخی موزه هاي نفت، به مدت حداقل هشت ماه براي مطالعه اين طرح تطبيقي زحمت کشیده اند. اجراي آن نيز سه ماه زمان را به خود اختصاص داده است. این بخش بويژه براي محققان و علاقه مندان به پژوهش هاي تاريخي معاصر و نفت بسيار جالب توجه است.

خوشبختانه مطلع شدم كه قرار است لوح فشرده اي از اين تصاوير كمياب و شرح آنها تهيه و در اختيار بازديد كنندگان موزه گذاشته شود. رئيس موزه كارآموزان آبادان همچنين اظهار اميدواري كرد، آيتم هاي اين بخش از طريق پايگاه اطلاع رساني موزه ها و مركز اسناد صنعت نفت، در معرض ديد علاقه مندان قرار داده شود.