به بهانه راه اندازی دومین موزه صنعت نفت
دوشنبه یکم بهمن ماه 1397
شکل‌گیری موزه، تکمیل روند نگارش تاریخ
اکبر نعمت‌الهی
هر چه زمان می‌گذرد و عمر بیشتر می‌شود، نیاز بشر به تجربه‌های پیشینیان افزایش می‌یابد. در فرهنگ بشری، جایگاه ما به واسطه استفاده از تجربه‌های گذشته هر روز ارتقا می‌یابد. چه کسی است که نداند و باور نکند ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که با دنیای گذشتگان یکسره متفاوت است؟
تاریخ ما را به دانشی می‌رساند که از گذشته به نحوی منسجم و قابل تحلیل بهره ببریم. همین است که بزرگان می‌گویند کسی که گذشته را انکار کند، محکوم به زندگی در گذشته است.
سرعت تحولات جامعه بشری بیش از آن است که بتوان لحظه را تکرار کرد. خطای استراتژیک آن است که خود را در ورطه بی‌تجربگی‌ها رها کنیم و از زمان باتلاق بسازیم.
تاریخ معاصر تجربه ای گرانقدر را در اختیار می گذارد که می تواند موجب اصلاح امور ما شود. بر اساس همین فرآیند، توجه به امر تاریخ انگاری و ثبت و ضبط آنچه دسترسی ما را به روند امور گذشته میسر می کند از اهمیتی بسزا برخوردار شده است.
* نفت در تاریخ اجتماعی خود بسیاری از امور را آغاز کرده و همین بوده که هر جا پا گذاشته با خود تحول و دگرگونی به همراه آورده است.
تفاوت امروز و دیروز در نوع نگاه ما شکل می‌گیرد. چیزی که از دنیا، زندگی، جامعه و … می‌خواهیم. به همین واسطه تاریخ معاصر به ما در یک جمع‌بندی کمک می‌کند و امکان آن را فراهم می‌کند که با اتکا به خود، اشتباهات خود را برطرف و نقاط قوت را تقویت کنیم.
همچنان که تاریخ اهمیت می‌یابد بخش‌هایی از آن که به امروز اتصالی مقاوم‌تر یافته است نیز از اهمیتی دوچندان برخوردار شده است. تاریخ معاصر ایران را بی‌شک بدون تاریخ نفت، نمی‌توان در نظر گرفت، زیرا به پشتوانه نفت است که ایران به دوران معاصر پا گذاشته است. چگونه می‌توان ایران و خاورمیانه را بدون نفت در نظر گرفت؟
از سال ۱۲۸۷ تاکنون که نفت در زندگی و حیات مردم ایران جاری شده است، زندگی ما، صورتی دگر به خود گرفته است. نفت در تاریخ اجتماعی خود بسیاری از امور را آغاز کرده و همین بوده است که هر جا پا گذاشته با خود تحول و دگرگونی به همراه آورده است.
هزینه تمام‌شده خدمات برای شرکت‌های نفتی که به ایران می‌آمده‌اند، با بهره‌گیری از نیروهای غیربومی، هزینه‌ای سنگین و غیرقابل تحمل در روند سرمایه‌گذاری بوده است، به همین دلیل، دنبال‌کنندگان صنعت نفت، ناگزیر نیرویی را در حد و بضاعت پیشبرد امور نیاز داشته‌اند و با اتکا به آموزش و حرفه‌آموزی، مردم مناطق نفتی را به گونه‌ای تربیت کرده‌اند که بتوان از نیروی آنها در جهت ارتقای سطح کیفی کار صنعت نفت بهره گرفت. آموزشگاه آرتیزان اسکول، یکی از مهمترین منابع این نیروها بوده است.
* نخستین موزه‌ها در آبادان و در محل تاسیسات نفتی تشکیل شدند و اینک پس از ایجاد موزه آموزشگاه کارآموزان دوره دیگری در حال شکل‌گیری است. اكنون تکمیل و به نتیجه رساندن موزه‌ها و مراکز اسناد صنعت نفت برای رساندن آن به نسل آینده در دستور كار قرار دارد.
در سال‌های اخیر با توجه به نیازهای آموزشی صنعت نفت، توجه به امر موزه‌داری در این صنعت مورد توجه بیشتر مسئولان امور نفت قرار گرفت تا ضمن بازداری از نابودی تاسیسات نفتی که جنبه تولیدی خود را از دست داده‌اند اما به لحاظ محتوایی ابزاری برای کمک به پیشبرد آموزش و حفظ تاریخ بوده‌اند، آنها را در جهت اهداف عمومی و آموزشی توسعه دهند و تجهیز کنند. این امر، با دستور مستقیم مهندس بیژن نامدار زنگنه وزیر محترم نفت که بر تشکیل مدیریت موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت تاکید داشته‌اند، دوره‌ای دیگر را رقم زد.
نخستین موزه‌ها در آبادان و در محل تاسیسات نفتی تشکیل شدند و اینک پس از ایجاد موزه آموزشگاه کارآموزان دوره دیگری در حال شکل‌گیری است و عزیزان ما در سراسر کشور، وجهه همت خود را بر تکمیل و به نتیجه رساندن موزه‌ها و مراکز اسناد صنعت نفت برای رساندن آن به نسل آینده قرار داده‌اند.
در شرایط کنونی به نظر می‌رسد دست‌اندرکاران صنعت نفت با توجه به درک ضرورت‌های پیش‌گفته لازم است با فراهم آوردن امکانات مالی و منابع بودجه‌ای، هرچه سریعتر در جهت تقویت موزه‌ها اقدام کنند.
با توجه به پایان قریب‌الوقوع عمر دولت امید و بر سرکار آمدن دولتی دیگر، نباید گذاشت وقفه‌ای در روند سرعت گرفته ساخت و تکمیل موزه‌ها ایجاد شود. باید موزه‌ها تا پایان عمر دولت به سامان برسند زیرا در نتیجه تحولات دولت‌ها ممکن است انجام برنامه‌ریزی‌های تکمیل موزه‌ها بر هم بریزد. همه باید در فرصت باقی‌مانده به فکر تقویت و تکمیل این طرح مهم فرهنگی – اقتصادی باشیم تا روند نگارش تاریخ صنعت نفت، در گذر زمان دچار چالش نشود.
