واکنش موزه‌ها در دوران کرونا
شنبه هیجدهم بهمن ماه 1399
الهام آل‌احمد
موزه‌ها قادرند مردم را دور هم گرد آورده، افق دید آنها را وسیع‌تر کنند و مادامی که لحظاتی از تأمل و آرامش را برایشان رقم می‌زنند، می‌توانند مسئله خاصی در مورد جهان را از زاویه دید جدیدی به مخاطبان خود آموزش بدهند. با توجه به متفاوت بودن روحیات و خلقیات افراد مختلف؛ بازدید از موزه‌ها می‌تواند برای آنها جنبه‌ی آموزشی، تاثیرگذار، آرامش‌بخش و حتی تشویق‌کننده به سمت و سوی خاصی باشد. در مقاله پیش رو به برخورد و مواجهه برخی از موزه‌های بزرگ جهان با چالش‌های کرونا می‌پردازیم.
***
در زمانی که تمام مردم دنیا با این بیماری همه‌گیر، یعنی کووید-۱۹، روبه‌رو هستند و نیازهای جوامع به طور ناگهانی تغییر کرده است؛ به طبع موزه‌ها نیز مانند دیگر مراکز برای ادامه دادن به ارائه خدمت به جوامع خود ناچار هستند که به سرعت با این شرایط جدید و ملزوماتش سازگار بشوند.
همانطور که می‌دانید کرونا شرایط بسیار سختی را برای همه افراد جامعه در سراسر جهان ایجاد کرد، اما خوشبختانه به یمن وجود فضای مجازی حجم قابل توجهی از گرفتاری‌های ما در این دوره کم شد. پس انواع موزه‌ها نیز از تکنولوژی استفاده کرده و با وجود بسته بودن به صورت فیزیکی، امکان دسترسی به منابع آموزشی آنلاین رایگان و مجموعههای دیجیتالی را فراهم کردند؛ از طرفی هم با برگزاری تورهای مجازی و نمایشگاههای آنلاین فرصت‌های بسیار ارزشمندی را برای آموزش در اختیار عموم مردم در کل دنیا قرار دادند. اینکه موزه‌ها چطور فعالیت‌های خود را در این شرایط مدیریت و هدایت کرده‌اند موضوع جالبی است که در ادامه بحث، درباره آن صحبت می‌کنیم.
پشتیبانی از آموزش
از دیرباز موزه‌ها در آموزش غیر‌رسمی پیشرو بوده‌اند؛ هم‌اکنون نیز با وجود تمام محدودیت‌ها دانش‌آموزان می‌توانند با دسترسی به منابعی که موزه‌ها به طور آنلاین در اختیارشان قرار می‌دهند، مراحل آموزش خود را دنبال کنند. در این زمینه هیچ محدودیتی از نظر موضوعی وجود ندارد و موارد آموزشی از تاریخ و هنر گرفته تا حیات وحش، زیست‌شناسی، معماری و حتی صنایع را در‌بر می‌گیرد.
موزه‌ها در این دوران تجربه دسترسی فیزیکی خود را به دنیای دیجیتال گسترش داده‌اند و جالب است که بعضی از موزه‌ها منابع مخصوص گروه‌های سنی مختلف را ارائه می‌دهند؛ مثلاً موزه کودکان هیوستون و موزه کودکان منهتن به تازگی برنامه‌های آموزش مجازی روزانه تدارک دیده‌اند و تالار علوم نیویورک هم، منابع علمی و آموزشی خود را برای خانواده‌هایی که بچه‌هایی در سنین قبل از پیش‌دبستانی تا کلاس دوازدهم و حتی بالاتر از آن را دارند ارائه می‌دهند.
ترویج فرهنگ و تجربیات بشر
موزه‌ها فرصت تعامل و شرکت در وقایع مجازی زیادی از جمله اجرای تورهای مجازی را فراهم کرده‌اند؛ به عنوان مثال:
- موزه اسمیت سونیان، تورهای مجازی از گالری موزه‌های خود، منابع آموزشی و گزارش‌های زنده‌ی اینترنتی ارائه می‌دهد و این موضوعی است که در مورد هزاران موزه دیگر در سراسر جهان اجرا می‌شود.
- موزه‌ی فیلبروک عکس‌هایی از مجموعههای خود را به اشتراک می‌گذارد و توسط مباحث مربوط به هنر و اجرای یک سری کنسرت در شبکه‌های مجازی، جامعه دنبال‌کننده‌اش را با خود درگیر و همراه می‌کند.
- باغ وحش سینسیناتی روزانه فیلم‌های داخلی تولید می‌کند تا مردم را با حیواناتی که در آن فضا زندگی می‌کنند آشنا کند.
- باغ گیاه‌شناسی نیویورک به وسیله‌ی پیاده‌روی‌های مجازی در باغ و ایجاد وبلاگی که در آن در مورد گیاهان صحبت می‌شود؛ زیبایی بهار را به اشتراک می‌گذارد.
- احتمالاً دانستن این مورد هم برای‌تان جالب باشد که مردم تنها کسانی نیستند که شگفتی موزه‌ها را تجربه می‌کنند؛ انجمن مهربانی آتلانتا، که در راستای رفاه حیوانات به‌خصوص سگ‌ها فعالیت دارد، شرایطی را برای توله‌سگ‌ها فراهم کرده تا بتوانند زیستگاه‌های زیر‌آبی آکواریوم جورجیا را مشاهده کنند.
همراهی با جامعه
علاوه بر تقویت منابع یادگیری آنلاین و اجرای نمایشگاههای سمعی و بصری، بسیاری از موزه‌ها در طول این بحران از شرایط اضطراری دولت حمایت می‌کنند. برای نمونه موزه تاریخ کلرادو را در نظر بگیرید:
- موزه تاریخ ال پابلو محلی است که با همکاری خیریه‌های کاتولیک وسایل اهدایی را جمع‌آوری می‌کنند و به مقامات جامعه تحویل می‌دهند.
- موزه فورت گارلند برای دانشجویان کالج سن‌لوییس که کلاس‌های آنها به آموزش از راه دور تبدیل شده و به اینترنت دسترسی ندارند، خدمات دیجیتال ارائه می‌دهد.
- پنج موزه تاریخ کلرادو یعنی مرکز تاریخ کلرادو، ال‌پابلو، ترینینداد، فورت گارلند و موزه آوت هند؛ با همکاری وزارت آموزش عالی کلرادو به عنوان محل‌های تحویل لپ‌تاپ‌های اهدایی برای دانشجویان فاقد تجهیزات لازم برای یادگیری از راه دور هستند.
- موزه تاریخ کلرادو در میان بسیاری از موسسات دیگر، مثل موزه تاریخ شیکاگو، ماسک و دستکش برای تأمین تجهیزات پزشکی اهدا می‌کنند.
شاید به نظر شما این فعالیت‌ها به موزه بی‌ربط باشد، اما همین‌ها می‌توانند باعث زنده نگه داشتن موزه‌ها در این شرایط بحرانی که مردم کمتر به این مکان‌ها مراجعه می‌کنند باشند.
حمایت از کارکنان موزه‌ها
با وجود شرایط دور‌کاری و کمتر شدن حضور در اماکن عمومی، حفظ رابطه بین کارمندان اهمیت زیادی پیدا می‌کند. در همین راستا انجمن موزه‌های میشیگان گپ و گفت دوستانه‌ای به صورت هفتگی و اما آنلاین را بین کارمندان خود شروع کرده است تا بتواند جامعه همکاران را با یکدیگر مرتبط و منسجم نگه دارد.
از نقطه‌نظر دیگر، بحران کرونا می‌تواند زمان خوبی برای آموزش باشد؛ مثلاً مرکز حفاظت از هنر و آثار تاریخی فیلادلفیا، ارائه‌های آنلاین مختلفی را با موضوعات حفاظت و نگهداری تنظیم کرده است.
برخی از مراکز دیگر نیز ایمیل‌هایی را در باب الهام بخشیدن، تبادل ایده‌های نو و اطلاعات خود‌مراقبتی در این بازه زمانی سخت به صورت هفتگی برای کارمندان خود ارسال می‌کنند.
در آخر بد نیست در مورد پر‌بازدیدترین موزه جهان، یعنی موزه لوور، هم بدانید که این موزه طولانی‌ترین دوران تعطیلی خود را بعد از جنگ جهانی دوم تجربه کرده است، اما با تعطیل شدن موزه لوور مسئولان این موزه بیکار ننشسته‌اند و پروژه بزرگ بازسازی و گردگیری را آغاز کرده‌اند و همچنین تصمیم دارند بعد از بازگشایی هم تعداد بازدید‌کنندگان را محدود کنند، اما بازدید مجازی از موزه همچنان امکان‌پذیر است.
به طور کلی می‌توان گفت با اینکه تقریباً همه موزه‌ها از شرایط همیشگی خود دور شده‌اند، اما اکثر موزه‌های مشهور دنیا با ایجاد انعطاف در برنامه‌ها و خدمات خود با چالش کووید-۱۹ روبه‌رو شده‌اند.
