فرشید خدادادیان
رئیس مرکز اسناد صنعت نفت و مجری طرح موزه نفت مسجدسلیمان
صنعت نفت از نخستین سال های حضور و فعالیت در مناطق نفتخیز جنوب ایران در عرصه های مخنلف به ارائه خدماتی(هرچند محدود)به ساکنان محلی پرداخت.از جمله این خدمات که پس از تشکیل شرکت ملی نفت ایران گسترش بیشتری یافت،ساخت مدارس در مناطق نفتخیز و همچنین دیگر مناطق ایران بود.اقداماتی که در حوزه مسئولیت های اجتماعی شرکتیCSR قابل بررسی است.
موضوع سوادآموزی در ایران همواره مدنظر متولیان و مسئولین امر بود و در این راستا فارغ از میزان نتیجه بخشی،تلاش های زیادی نیز صورت پذیرفت.سابقه اقدامات رسمی برای مبارزه با بیسوادی در ایران به سال١٣١٥خورشیدی می رسد .اولین سازمانی که رسماً در این سال برای مبارزه با بیسوادی بزرگسالان در ایران شروع به کار کرد،"اداره تعلیمات اکابر"بود که فعالیتش تا سال 1320 و اشغال ایران توسط متفقین ادامه داشت.با فاصله ای کوتاه و از سال ١٣٢٢ و بعد از جنگ جهانی دوم،کلاسهای سواد آموزی بزرگسالان تحت عنوان؛"آموزش سالمندان" آغاز به کار کرد.
در سطح جهان نیز در فاصله همین سالهای ١٣٢٠ تا ١٣٣٥،آموزش بزرگسالان با عنوان تعملیات اساسی در جهان با بنیانگذاری"یونسکو"مورد توجه قرار گرفت و به صورت آزمایشی در کشورهای مصر،هلند،فیلیپین و مکزیک به اجرا درآمد.
پس از آن،اجلاس جهانی کنفرانس عمومی یونسکو در پاریس در مورد پیکار جهانی مبارزه با بیسوادی تصمیماتی اتخاذ کرد و در پی آن کنگره جهانی براندازی بی سوادی در جهان را از ١٥ تا ٢٥شهریور ١٣٤٤ در تهران تشکیل دادند.شرکت ملی نفت ایران نیز همزمان با این اقدامات،تلاش های خود در راستای ساخت و تجهیز مدارس را گسترش داد.کمیته پیکار با بیسوادی نفت،فعالیت های خود را از سال1345 در نواحی هفتکل،نفت سفید،لالی،اندیکا و قراء و قصبات مسجد سلیمان آغاز كرد.
لوح تقدير پيكار با بيسوادی مسجد سليمان
در آستانه سالروز جهانی پیکار با بیسوادی در هفدهم شهریور هر سال،شرکت ملی نفت ایران اقداماتی در این زمینه انجام می داد.از جمله این اقدامات می توان به گزارش منتشر شده در سال1349 در بولتن داخلی شرکت ملی نفت؛"نامه صنعت نفت"با عنوان؛افتتاح دبستان پیکار با بیسوادی در مسجد سلیمان اشاره كرد.
در صفحه 45 این بولتن می خوانیم:"همزمان با آغاز هفته پیکار جهانی با بیسوادی بامداد روز شنبه،شانزدهم شهریورماه1349 یک باب دبستان مخصوص پیکار با بیسوادی در محله نمره8 مسجد سلیمان بوسیله آقای شاملو فرماندار مسجد سلیمان افتتاح شد."
نمره8 محله ای فقیرنشین در مسجد سلیمان بود.این محله نام خود را از مخازن دخیره سازی نفتی می گرفت که با عنوان تاسیسات نمره هشت شناخته می شد و چاه نفت شماره160 نیز در مرکز این محله قرار داشت.مشکلات و معضلات اجتماعی فرهنگی این محله فقیرنشین باعث شد تا به عنوان یکی از پایلوت های مبارزه با بیسوادی در نخستین شهر نفتی ایران مدنظر برنامه ریزان قرار گیرد.
آقای شاملو فرماندار مسجد سليمان در حال افتتاح دبستان 17 شهريور
در ادامه گزارش نامه صنعت نفت می خوانیم: " در این مراسم آقای کریمی دبیر کمیته پیکار با بیسوادی مسجدسلیمان گزارشی از فعالیت های کمیته را قرائت كرده و گفتند:کمیته پیکار با بیسوادی مسجدسلیمان که فعالیت های خود را از سال1345 در نواحی هفتکل،نفت سفید، لالی،اندیکا و قراء و قصبات مسجدسلیمان آغاز كرده توانسته است تاکنون با موفقیت گام های موثری در ریشه کن نمودن بیسوادی در این نواحی بردارد و اقدام به ایجاد سه باب دبستان دو کلاسه در محل نمره8،مال شنبه و آب انجیرک كرده است."
گزارشگر نشریه ادامه می دهد : " عملیات ساختمانی این دبستان ها زیرنظر اداره مهندسی و ساختمان شرکت ملی نفت ایران-مسجدسلیمان در خردادماه1349 به پایان رسید.این ساختمان ها هر یک دارای دو اتاق جهت تحصیل نوسوادان و یک دفتر و اتاق دیگری برای سکونت مدیر مدرسه است . مساحت زیربنای هریک از ساختمان ها در حدود 174متر مربع و حیاط آن 650متر مربع است . هزینه ساختمان هر یک از دبستان ها در حدود 430000(چهارصدوسی هزار)ریال و از طرف صندوق کمیته پیکار با بیسوادی مناطق نفتخیز تامین و پرداخت شده است."
در انتهای این گزارش خبری آمده است :" این ساختمان ها به اداره آموزش و پرورش شهرستان مسجدسلیمان واگذار شده است تا اقدام لازم جهت کادر آموزشی و ثبت نام دانش آموزان را انجام دهد . "
بر اساس تصویر لوح تقدیری که در کتاب تاریخ آموزش و پرورش و مدارس مسجدسلیمان،تالیف دانش عباسی شهنی(انتشارات سیب کال1393)منتشر شده،به مناسبت کوشش مردم مسجدسلیمان در پیکار با بیسوادی از ایشان در تاریخ هفدهم شهریورماه1350 تقدیر به عمل آمده است.کوششی که بدون شک بخش عمده ی هزینه های آن را صنعت نفت تقبل و تامین كرده بود.
دبستان هفده شهریور نمره هشت مسجد سلیمان در سال های بعد توسعه یافت و با افزودن کلاس های جدید به دبستان پنج کلاسه ای تبدیل شد که در دو نوبت صبح و عصر دانش آموزان دختر و پسر در آن به تحصیل مشغول بودند.دبستانی کوچک با بچه هایی بازیگوش و شیطان و معلمانی دلسوز و بزرگ که نگارنده افتخار دارد سال1356 دانش آموز آن بوده و سال1361 با اخذ گواهینامه پایه پنجم دبستان از آن فارغ التحصیل شده است.