یکی از موارد عجیب و درعین حال غریب، تنوع صنف نگهبان درمیان انگلیسی ها بود! انگلیسی ها، عنایت قابل توجهی به صنفِ نگهبان داشتند. بر همین اساس، شاهد تولد انواع و اقسام نگهبان در حوزه های نفتی وابسته به آنها بودیم. بد نیست نگاهی گذرا به عناوین این صِنف داشته باشیم :
انسپکتور: Inspector)) نوعی نگهبان مسلحِ سبک! نوع اسلحه: هفت تیرکمری ساده! همراه با یک خشاب اضافه! محدوده فعالیت: مناطق تعیین شده، غالبا پارکینگ های وسایل نقلیه. معنای لـُغوی آن، نظارت کننده یا ناظر.
اسپیاری: منسوب به S,P,R (پلیس منطقه جنوب) نوعی نگهبان مسلح سنگین! نوع اسلحه: یکی دو نوع سلاح کمری، مسلسل و گاهی تیربار! محدوده فعالیت: تمام مناطق جنوبی ایران. (یعنی نصف نقشه ایران، از پایین البته). بد نیست بدانید که نیمه شمالی نقشه، دست اسپیاری های شوروی بود. البته اسم آنها اسپیاری نبود! بلکه قزاق بود. (جهت اطلاع صرفا). این را هم بیافزاییم که محدوده زمانی اسپیاری ها، حدودا 5 سال بود و نه بیشتر! اینها از منافع نفتی انگلیسی ها حمایت می کردند. پول خوبی هم می گرفتند.
نایت تور: Night Tour)) نوعی نگهبان یا گشت شبانه که روزها حق نگهبانی نداشتند. همچنانکه از اسمش پیداست، نگهبانی است که در شب، دورمی زند. نوع اسلحه مورد استفاده: صرفا باتوم! و گاهی بیسیم! البته بیسیم هیچگاه اسلحه، تلقی نمی شده است.
ناطور: نام نوعی نگهبان محلی، که معمولا به صورت غیررسمی و کاملا موقت به کار گمارده می شود. این واژه ، برخلاف تصور موجود کاملا عربی است: ازماده « ن، ط، ر»، بر وزن فاعول! باید بگوییم که اسلحه ناطورها صرفا چماق بود. بیسیم هم نداشتند. تازه! اسلحه مذکور را هم خودشان باید تهیه می کردند. چماق معمولا به دو صورت ساده و میخدار، تولید میشد. آن هم براساس سفارش خود ناطور. اندازه اش هم اختیاری بود، ولی عموما سایز لارج انتخاب می شد. وسایل ناطور، بسیار ابتدایی و صرفا پتو و کتری را شامل می شد.
گارد: نگهبان به معنای کلی کلمه! مثلا دربان ها، همگی نوعی گارد به حساب می آمدند. گارد شامل تمامی انواع نگهبان در این صنف می شد، جز مورد اخیر! ......................... والسلام.
احمد کعـبی فلاحیه