ماجرای طلای سیاه ایران(9)

سید هاشم هوشی سادات

اعلام نظر جامعه ملل

در پي اعتراض و شكايت دولت انگلستان به جامعه ملل از فسخ يك طرفه قرارداد دارسي توسط دولت ايران ، جامعه ملل در چهاردهم بهمن 1311 قراري صادر كرد كه به موجب آن شركت نفت را به مذاكره مستقيم با دولت ايران براي بررسي مجدد قرارداد و حل مشكلات في ما بين وادار مي كرد.

جامعه ملل در بيانيه صادره همچنين مقرر داشت كه اگر مذاكرات مستقيم به حل نهايي اختلافات منتهي نشد ، مجددا موضوع در جلسه عمومي جامعه ملل مطرح شده و تصميم نهايي اتخاذ شود .

آغاز دور جديد مذاكرات

باتوجه به توصيه جامعه ملل ، مذاكرات كارشناسي و حقوقي دولت و كمپاني نفت جنوب آغاز شد و تا ارديبهشت 1312 (مارس 1934) ادامه يافت . در اين مذاكرات محمدعلي فروغي وزير امور خارجه ، سيد حسن تقي زاده وزير ماليه و سر جان كدمن رئيس كل شركت نفت شركت داشتند .

باتوجه به اينكه مدت قرارداد دارسي 60 سال بود ، هنگام تنظيم معاهده جديد اساسا بحث از تمديد قرارداد براي مدت مشخص مطرح نبود و  باتوجه به اينكه حدود 35 سال از امتياز دارسي مي گذشت ، نظر كارشناسي اين بود كه در عقد قرارداد جديد بيشتر ابعاد كارشناسي و حقوقي براي تامين منافع حداكثري ايران لحاظ شود و زمان قرارداد كاهش يابد تا امكان مديريت بر روند قرارداد بيشتر شود .

انعقاد قرارداد جديد

ولي در مراحل آخر بافشار دولت انگلستان و پس از مذاكره خصوصي سر جان كدمن با رضاشاه كه ابعاد آن چندان مشخص نشده و اسناد آن موجود نيست ، مدت زمان 60 سال به دولت ايران تحميل شد كه با توجه به بسته بودن فضاي سياسي درسيستم استبدادي حاكم ، ابعاد آن پنهان ماند . شايان ذكر است كه قرارداد جديد نفت مشتمل بر يك مقدمه و 27 ماده بود . در 24 ارديبهشت 1312 مجلس شوراي ملي قرارداد جديد نفت ايران و انگليس را تصويب كرد . از 113 نماينده حاضر در جلسه ، 105 نفر به قرارداد راي مثبت دادند . تقي زاده وزير ماليه در مجلس دفاع كامل و جامعي از قرارداد جديد كرد و آن را در راستاي تامين مطلوب منافع ايران ارزيابي كرد .

ادامه دارد ...

لينك هاي مرتبط :
content/18/روزی-روزگاری/4388/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-8
content/18/روزی-روزگاری/4376/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-7
content/18/روزی-روزگاری/4365/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-6
content/18/روزی-روزگاری/4355/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-5
content/18/روزی-روزگاری/4347/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-4
content/18/روزی-روزگاری/4342/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-3
content/18/روزی-روزگاری/4337/ماجراي-طلاي-سياه-ايران-2
content/18/روزی-روزگاری/4329/ماجراي-طلای-سیاه-ایران