تاریخچه کارخانه های گوگرد سازی در مسجد سلیمان

یونس صادقی
كارشناس واحد پژوهش و تاریخ شفاهی مديريت موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت

 مسجد سلیمان در ادوار تاریخی خود بسیاری از کارخانه های مهم را به واسطه ورود صنعت نفت به این شهر تجربه کرده است. یکی از مهم ترین آنها، کارخانه های گوگرد سازی است که به وسیله آن گازهای همراه نفت، تصفیه و  در خانه ها، کارخانه ها و بیمارستان ها مورد استفاده قرار مي گرفت و از طرفی گوگرد موردنیاز برای عملیات پالایشگاه نیز تهيه مي شد .  کارخانه گوگردسازی مسجدسلیمان در طرح موزه اکتشاف، حفاری و تولید در مسجدسلیمان از سوي مديريت موزه ها و مركز اسناد صنعت نفت ، در مرحله آماده سازی است تا با افتتاح موزه، پذیرای علاقمندان حوزه صنعت نفت قرار گیرد. در ادامه نگاهی می اندازیم به تاریخچه شکل گیری و کارکردهای فنی آنها( تا سال 1341 شمسی)، تا از این رهگذر خوانندگان با بخشی از فعالیت حوزه صنعت نفت در مسجد سلیمان آشنا شوند.

کارخانه شماره1

این کارخانه در سال 1938توسط مهندسان آلمانی  بنا شد و کلیه وسایل آن از آلمان خریداری و از سال 1939(همزمان با جنگ جهانی دوم) بهره برداری از آن آغازشد. محصول روزانه در آن هنگام، ده تن گوگرد بوده است. ظرفیت کارخانه بعد از تغییراتی که به قسمتهای مختلف آن داده شد، از ده تن به پانزده تن و روزانه متوسط به دوازده تن گوگرد بالغ گردید. در نیمه اول دهه 40 شمسی اظهار امیدواری شده بود به واسطه به کار افتادن دستگاه های فشارگاز مقدار آن به پانزده تن برسد.

کارخانه شماره2

این کارخانه از آمریکا خریداری شده و ساختمان و نصب دستگاه های آن در سال 1942 توسط مهندسان انگلیسی آغاز و در سال 1944 بهره برداری آن شروع شد. ظرفیت این کارخانه در ابتدای کار، روزانه بیست تن گوگرد بوده است. ولی پس از تغییراتی که در آن به عمل آمد ظرفیت آن به بیست و پنج تن افزایش یافت. در اوایل دهه 40 شمسی این کارخانه بیست و دو تن گوگرد تولید می کرده است.

بنابراین مجموع بهره برداری گوگرد حاصل از دو کارخانه تا مهرماه سال 1341 شمسی بالغ بر سی وچهار تن در روز می شد.

موارد استعمال گوگرد

یکی از مهم ترین موارد استعمال گوگرد، تهیه جوهرگوگرد و مصرف آن در پالایشگاه ها برای تصفیه نفت خام است . همچنین گوگرد در دفع آفات نباتی و در پزشکی برای ساختن داروهای ضدعفونی به کار
 می رود. گوگرد محصول کارخانه های گوگردسازی مسجدسلیمان به وسیله کامیون ها به پالایشگاه آبادان و کرمانشاه حمل می شد.
 

منبع: نامه نشریه صنعت نفت ایران، دوره اول، شماره6، مهرماه 1341

لينك هاي مرتبط :

content/4/محتوای-ثابت/950/شناسنامه-پروژه-هاي-موزه-در-مسجد-سليمان

content/18/روزی-روزگاری/4515/میراث-نفت-در-آثار-ملی-کارخانه-تقطیر-بی-بیان-مسجد