ماجراي طلاي سياه ايران (31)

چهارشنبه هفدهم ارديبهشت ماه 1399 ماجراي طلاي سياه ايران (31)

سيدهاشم هوشي سادات

ماجراي اسناد " خانه سدان "

با طرح تز " ملي شدن صنعت نفت ايران " درمجلس شوراي ملي توسط دكتر مصدق و تاييد كميسيون نفت و حمايت وسيع مردمي و احزاب وشخصيت هاي ملي و ديني ، عرصه سياسي بر دولت رزم آرا تنگ تر شد و لذا اقدام به تشديد فضاي خفقان بويژه در مورد مطبوعات مستقل كرد . در كوران اين رويدادها برخي از هواداران نهضت ملي به رفت وآمدهاي مكرر وابستگان سفارت انگليس در تهران به خانه اي كه در خيابان نادري و نزديك سفارت انگليس واقع بود و خارج كردن كارتن هايي از آن محل حساس شدند .

به همين جهت در يك موقعيت مناسب وارد خانه شده و مشاهده شد كه آنجا ، مركز نگهداري اسناد و مكاتبات سري شركت نفت است . با خارج ساختن اين اسناد و درج برخي از مكاتبات و اسناد محرمانه شركت در مطبوعات مستقل مانند روزنامه هاي شاهد و باختر امروز ، چهره شفاف تري از مداخلات گسترده شركت نفت انگليس در امور داخلي ايران افشا شد . البته با فشارهاي سياسي جريانهاي مخالف ملي شدن نفت از طرح ديگر اسناد جلوگيري شد ، ولي موضوع " خانه سدان " به واقعه اي تلخ در ذهنيت مردم ايران تبديل شد و بر شدت مخالفت عمومي عليه دولت رزم آرا افزود .

براي بررسي اسنادي كه از خانه سدان كشف شد ، مطالعه كتاب " اسرار خانه سدان " كه توسط اسماعيل رايين در سال 1358 به رشته تحرير درآمد و توسط " انتشارات اميركبير " در تهران منتشر شد مفيد است .

كتاب اسرار خانه سدان

به هرحال اسناد "خانه سدان " براي اثبات حقانيت مردم ايران بسيار مهم بود و دكتر مصدق نيز پس از قبول نخست وزيري و سفر به دادگاه لاهه و شوراي امنيت سازمان ملل ، با استناد به اين اسناد توانست پرده از مداخلات گسترده شركت نفت انگليس در امور ايران بردارد .

بازداشت مديران مطبوعات مستقل

دولت رزم آرا براي جلوگيري از درج اسناد "خانه سدان" ، اقدام به بازداشت دكتر سيد حسين فاطمي مدير روزنامه باختر امروز - كه مهمترين روزنامه حامي ملي شدن نفت بود- كرد . همچنين به دفتر روزنامه شاهد كه مديرمسئول آن دكتر بقايي بود حمله شد و چاپخانه اين روزنامه مورد تهاجم وتخريب اوباش طرفدار دولت قرار گرفت . به همين جهت جمعي از مديران جرايد در مجلس متحصن شدند كه اين تحصن حدود يك هفته ادامه داشت و سرانجام شهرباني تسليم اراده مردم شد و اقدام به آزادي دكتر فاطمي كرد.

دكتر حسين فاطمي

روزنامه باختر امروز به مدير مسوولي دكتر فاطمي

قرائت گزارش كميسيون نفت در جلسه علني مجلس

در روز 19 آذر 1329 گزارش كميسيون نفت توسط حسين مكي – مخبر كميسيون – در مجلس شوراي ملي قرائت شد .

در اين گزارش رسمي گفته شد كه كميسيون به اتفاق آراء مخالف خود را با لايحه قرارداد الحاقي اعلام كرده و در عين حال به پيشنهاد جبهه ملي درباره ضرورت " ملي شدن نفت " نيز اشاره شده بود .

متعاقب قرائت اين گزارش رسمي ، نمايندگان جبهه ملي همچون دكتر شايگان و اللهيار صالح در جلسات روزهاي 26 و 28 آذر ماه مجلس شورا ، طرح ملي كردن نفت را از ابعاد مختلف براي نمايندگان و افكار عمومي تبيين كردند.

در اين راستا بين امان الله اردلان وزير كشور ونمايندگان اقليت نيز برخورد لفظي شديدي رخ داد .

در خارج از مجلس نيز روزنامه نگاران برجسته مانند دكتر حسين فاطمي ، عبدالرحمن فرامرزي و خليل ملكي با درج مقالات متعدد ، بيش از پيش مردم را به اهميت مبارزه اي كه در پيش داشتند ، واقف ساخته و براي جنبش براي ملي كردن نفت تشويق مي كردند .

عبدالرحمان فرامرزي ، روزنامه نگار

خليل ملكي ، روزنامه نگار

تظاهرات دانشجويان دانشگاه

در روز سي ام آذر ماه دانشجويان دانشگاه تهران در صفوف منظم و با شعار " نفت ايران بايد ملي شود " ، در ميدان بهارستان و مقابل مجلس شوراي ملي اجتماع كردند و درباره ضرورت ابطال قرارداد 1933 و استيفاي حقوق ملت از نفت جنوب سخن گفتند .

تظاهرات دانشجويان دانشگاه تهران در حمايت از ملي شدن صنعت نفت

دكتر مصدق نيز كه در اين ايام بيمار شده و در خانه بستري بود ، طي پيامي كه بوسيله حسين مكي قرائت شد ، " ملي كردن صنعت نفت را تنها راه استيفاي حقوق ايران دانست " .

همچنين دكتر شايگان نيز در سخناني ، شركت نفت انگليس را عامل فساد وتباهي در شئون اجتماعي معرفي كرد و از نمايندگان خواست كه مردانگي كنند و ملت ايران را از قيد وبند استعمار شركت نفت رهايي بخشند .

تجمع مردم به دعوت آيت الله كاشاني

در پي تحولات مذكور آيت الله كاشاني با صدور اعلاميه اي از همه اقشار مردم دعوت كرد تا در روز اول دي 1329 در مسجد سلطاني بازار تهران حضور يابند و از جنبش ملي كردن صنعت نفت و ابطال قرارداد 1933 حمايت كنند .

در اين تجمع گسترده مردمي كه به وسيله اعضاي " مجمع مسلمانان مجاهد" مديريت مي شد ، دكتر شروين و شمس قنات آبادي از طرف مجمع و دكتر بقايي به نمايندگي از طرف اقليت مجلس شوراي ملي سخنراني كردند و قطعنامه اي در سه ماده قرائت شد :

صنايع نفت در تمام كشور بلاقيد بايستي ملي اعلام شود .
ملت ايران ، عهدنامه و امتيازهاي سابق را به رسميت نمي شناسد .
ملت ايران ، كساني را كه در اين مبارزه فعاليت مي كنند ، پشتيباني و تجليل و تقدير مي كند .

در پي حضور وسيع مردم در گردهمايي مسجد سلطاني كه در روزنامه شاهد با تيتر " به فتواي پيشواي بزرگ مسلمين ، صنايع نفت ما بايد ملي شود " انعكاس يافت ، آيت الله كاشاني در مصاحبه اي مطبوعاتي به طور رسمي از موضع كميسيون نفت مجلس در خصوص ابطال قرارداد 1933 و لايحه الحاقي و تز ملي شدن نفت كه توسط دكتر مصدق و نمايندگان جبهه ملي مطرح شده ، حمايت كرد و در جمله اي فتوا گونه گفت : " وظيفه ملي و ديني كليه ايرانيان است كه با تمام قواي خود براي وصول به اين هدف جانفشاني كنند " .

ادامه دارد ...

لينك هاي مرتبط
content/18/روزی-روزگاری/4546/ماجراي-طلاي-سياه-ايران-30

content/18/روزی-روزگاری/4544/ماجراي-طلاي-سياه-ايران-29

content/18/روزی-روزگاری/4538/ماجراي-طلاي-سياه-ايران-28

content/18/روزی-روزگاری/4536/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-27

content/18/روزی-روزگاری/4532/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-26

content/18/روزی-روزگاری/4527/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-25
content/18/روزی-روزگاری/4521/ماجراي-طلاي-سياه-ايران-24

content/18/روزی-روزگاری/4510/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-23

content/18/روزی-روزگاری/4494/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-22
content/18/روزی-روزگاری/4488/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-21

content/18/روزی-روزگاری/4486/ماجراي-طلاي-سياه-ايران-20

content/18/روزی-روزگاری/4483/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-19

content/18/روزی-روزگاری/4477/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-18

content/18/روزی-روزگاری/4470/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-17