همسفران ققنوس - خاطرات پیشکسوتان صنعت نفت در ۸ سال دفاع مقدس (دفتر اول)

يکشنبه بیستم شهریور ماه 1401همسفران ققنوس - خاطرات پیشکسوتان صنعت نفت در ۸ سال دفاع مقدس (دفتر اول)

در مقدمه این کتاب به قلم دکتر اکبر نعمت الهی، مدیر موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت و رییس ستاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس وزارت نفت چنین می خوانیم: "صنعت نفت ایران را می توان مهم ترین منبع درآمد اقتصادی کشور برشمرد که از زمان اکتشاف نفت (خرداد 1287) تا به امروز علاوه بر نقش اقتصادی، در تحولات سیاسی و اجتماعی ایران، نیز تاثیر بسزا و چشمگیری داشته است."
وی سپس با اشاره به آغاز جنگ تحمیلی از سوی رژیم بعث عراق در شهریور 1359 و نقش و حساسیت صنعت نفت در این برهه زمانی، می افزاید: "پیش از آن، با توجه به اطلاعات موجود در آرشیو مرکز اسناد صنعت نفت ایران، مزدوران بعثی، از سال 1358 به گلوله باران تاسیسات نفتی در مناطق غربی و جنوب غربی کشور و به ویژه پالایشگاه آبادان، خانه های سازمانی کارکنان صنعت نفت و ایجاد آتش سوزی در چاه های نفت شهر پرداخته بودند..."

چنانچه در سطرهای بالا اشاره می شود، ارتباط صنعت نفت با حوادث جنگ تحمیلی، حتی پیش از آغاز رسمی حملات دشمن، شکل می گیرد و شاید همین رابطه انکارناپذیر، به حضور برجسته و موثر کارکنان این صنعت در جبهه و پشت جبهه های جنگ منجر شد؛ مسئله ای که البته می تواند یکی از انگیزه های اصلی انتشار این کتاب باشد.

نزدیکی جبهه های جنگ به مناطق نفتخیز خوزستان و خلیج‌فارس، اهمیت استراتژیک این صنعت و هدف گرفتن تاسیسات و شریان های صنعت نفت در نقاط مختلف کشور از جمله مهم ترین دلایلی است که نشان می دهد پرداختن به موضوع جنگ تحمیلی از زاویه رخ دادها و حوادثِ صنعت نفت و روایت های کارکنان آن، از ظرفیت بالایی برخوردار است.

پیشکسوتانی که در این کتاب به بیان خاطرات پرداخته‌اند، از دست اندرکاران و مدیران نفتی بودند که در روزهای جنگ سمت های حساسی را در بخش های مختلف صنعت نفت برعهده داشتند. از جمله آنها می توان به بهروز بوشهری، قائم مقام وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در دوران دفاع مقدس؛ حیدر بهمنی، معاون ستاد جنگ وزارت نفت در دوران دفاع مقدس؛ محمد جواد عاصمی پور، مدیر مناطق نفتخیز جنوب و معاون جنگ، پدافند و بازسازی تاسیسات وزارت نفت در دوران دفاع مقدس و بهمن سروشی، رئیس ستاد و معاون مدیر مناطق نفتخیز در دوران دفاع مقدس، اشاره کرد.

آشنایی مصاحبه کنندگان با لایه‌های درونی صنعت نفت یکی دیگر از نقاط قوت کتاب است که به طرح سوالات تخصصی تر و دقیق تر از مصاحبه شوندگان منجر شده و متن کتاب را برای آشنایان با این صنعت، جذاب تر ساخته است. اگر چه به هر حال موضوع کتاب می تواند مورد توجه همه علاقه‌مندان به تاریخ معاصر کشورمان قرار گیرد.

کتاب عنوان فرعی "دفتر اول" را به همراه دارد که نشان می دهد دفاتر دیگری از این اثر در راه است و البته این مسئله با توجه به ظرفیت‌ها و توان همه جانبه ناشی از نقش و اهمیت صنعت نفت در حوادث و رویدادهای جنگ تحمیلی و حضور گسترده کارکنان نفت در آن، امری دور از انتظار به نظر نمی رسد.

بخش های مهمی از این خاطرات که می تواند برای نسل جدید حاوی تجربیات ارزشمندی نیز باشد، به نحوه حفاظت از امکانات و تاسیسات نفتی  در دوران جنگ تحمیلی بازمی‌گردد، آن هم در شرایطی که تضعیف شاهرگ های اقتصادی کشور و از جمله صنعت نفت، از اصلی ترین اهداف استراتژیک دشمن در آن دوران بود.

در این کتاب می خوانیم که کارکنان صنعت نفت چگونه با کمترین امکانات و در شرایط تحریم و بعضا با ابتکارات شخصی به دفاع و حفظ سرمایه های ملی در صنعت نفت و جلوگیری از قطع تولید و صادرات نفت و بازسازی پالایشگاه‌ها و سکوها و چاه‌ها پرداختند.

نکته جالب این که خاطرات و روایت هایی که در این کتاب نقل می شود، تنها به دوران هشت ساله دفاع مقدس محدود نیست و علاوه بر اشاراتی که در خلال برخی از گفت و گوها به وقایع روزها و ماه های پایانی منتهی به جنگ تحمیلی می شود، دوران بازسازی پس از جنگ نیز مورد توجه قرار گرفته است.

شایان ذکر است که متن کامل کتاب «همسفران ققنوس» به زودی بر روی سایت ستاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس در معرض دید و مطالعه شما عزیزان قرار می گیرد.