آخرین گام ها/ بخش چهارم

فروش روزنامه های ملی به همت جوانان و مردم

سید هاشم هوشی سادات

در پی کشف اسناد از خانه" سدان" و فشار دولت به مطبوعات مستقل، دکتر مصدق در مجلس نطقی ایراد کرد و دولت رزم آرا را از برخورد خشن با مردم و روزنامه نگاران برحذر داشت.
وی در توجیه روال منطقی حرکت برای ملی شدن نفت گفت: "وقتی انتخاب کمیسیون نفت به عمل آمد، پنج نفر از اعضای جبهه ملی به سمت عضویت در کمیسیون انتخاب گردیدند، و چون آن طوری که مقصود کمپانی بود نخواستند عمل کنند و بالطبیعه نمایندگان دیگر هم با نمایندگان جبهه ملی در رد قرارداد الحاقی هم صدا شدند، لذا شرکت نفت نگران است که اگر مجلس شانزدهم و این کمیسیون به همین طور باقی بماند، قهرا نمایندگان جبهه ملی در ملی کردن صنایع نفت موفق می شوند، این است که در این دو سه روز، زمزمه انحلال مجلس شنیده می شود....

دکتر مصدق آنگاه به وقایع روز و افزایش فشار بر روزنامه های ملی و بویژه روزنامه "شاهد" پرداخت و هشدار داد: "در روزهای اخیر که نمی دانم شهربانی یا شرکت نفت که در این دولت، دولتی در دولت تشکیل داده است، دو نفر مامور در خانه من گذاشته اند... و اکنون دو روز است که چون روزنامه شاهد اعلان کرده است، بعضی از مراسلات سفارت انگلیس را که بر خلاف مقررات حقوق بین الملل به دولت ایران نوشته شده منتشر کند، از انتشار روزنامه شاهد بوسیله مامورین شهربانی جلوگیری می کنند، بطوری که روز قبل، بعضی از نمایندگان جبهه ملی در مجلس، مثل آقایان مکی و حائری زاده و دکتر بقایی، خودشان حاضر شدند که روزنامه را در شهر توزیع کنند."
مصدق افزود: من به صدای بلند می گویم چنانچه باز شهربانی بخواهد مانع انتشار روزنامه شود، به نمایندگان جبهه ملی دستور می دهم همگی عین موزعین روزنامه شاهد شوند."
این هشدار موجب بروز جریان اجتماعی قوی و گسترده ای شد و صدها جوان مبارز به توزیع دیگر روزنامه های ملی مانند باختر امروز در سطح شهر تهران و چند شهر بزرگ دیگر مانند مشهد، اصفهان و شیراز پرداختند.
حاج مهدی عراقی که در آن روزگار از فعالان گروه فداییان اسلام بود، در کتاب خاطراتش به نام " ناگفته ها" به این بخش از تحولات نهضت نفت اشاره کرده است.
همچنین در خاطرات حسین شاه حسینی (هفتاد سال پایداری) که در سال 1329 از جوانان فعال نهضت ملی بود، به مسئله فروش روزنامه های ملی به همت جوانان طرفدار جبهه ملی پرداخته شده است و هیجان سیاسی ناشی از این فعالیت ها را بخوبی تبیین می کند.