سكينه كاشاني
با اکتشاف نفت در مسجدسلیمان، فراهم آوردن امکانات و وسایل موردنیاز برای ادامه فعالیت ها و توسعه صنعت نفت امری ضروری بود. رساندن ادوات و ملزومات تا چاه های نفت، مستلزم طی کردن مسیرهای آبی و زمینیِ در برخي موارد دشوار بود. در این مسیرها از کشتی های اقیانوس پیما و قایق ها تا ارابه ها و قاطرها استفاده می شد که بعد از آن به توسعه راه آهن، فرودگاه ها و راه های شوسه انجامید.
در ابتدا کلیه لوازم از خرمشهر با کشتی به اهواز حمل می شد و از آنجا به واسطه نبودن راه شوسه و وسایل جدید حمل ونقل، با قاطر و ارابه چهارچرخ به مسجدسلیمان حمل می شد که بعدها توسط راه آهن کوچکی جایگزین شد.
دوبه های کوچک (ظرفیت تا 200 تن) در کارون این سفر را به سمت درخزینه ادامه میدادند، دروازه ای که روی شاخه گرگر رودخانه کارون و نزدیکترین محل به مسجدسلیمان بود. بارها از درخزینه و باگذر از تپه های ناهموار توسط ارابه ها حمل و بعد به وسیله قاطر به میدان نفتی منتقل می شد. معمولا چهار قاطر ارابه را می کشید، اما برای بارهای سنگین تجهیزات حفاری و غیره، تیمی با 16 قاطر غالباً لازم بود. رسیدن ارابه ها دو روز طول
می کشید و سفر شبانه به دلیل دمای بالا ترجیح داده می شد. در ایستگاه میانه راه چرخ های ارابه ها باید برداشته شده و در آب خیس می شدند تا شکل خود را بازیابند. کمبود تجهیزات در طول جنگ جهانی اول و بعد از آن ادامه داشت تا زمانیکه حمل ونقل توسط راه آهن جایگزین شد.
طولاني ترين و مهمترین خط آهنی که شرکت نفت ایران و انگلیس بنا کرد، بین درخزینه و مسجدسلیمان بود که طول آن نه فرسخ و قسمت اعظم لوازمات این ناحیه به وسیله آن حمل می شد. ریل گذاری خط مزبور درسال 1921 آغاز شد و در سال 1923 راه آهن شروع به کار كرد. طول آن 52/1 کیلومتر بود و یک خط دیگر نیز از
مسجدسلیمان تا کارگاه های چشمه علی به طول 4/6 کیلومتر امتداد می یافت. این راه آهن برای حمل ماشین آلات و لوازم کارخانجات نفت مسجدسلیمان اختصاص داشت. سوخت لوکوموتیوهایی که در این خط کار می کردند نفت بود و با نیروی بخار حرکت می کردند. هریک می توانستند شش واگن بار از طریق جلگه هموار به تپه هایی که چاه های عمده نفت در زیر آنها قرار گرفته بود حمل کنند. برای عبور از تپه های با شیب زیاد هر دفعه سه واگن حمل می شد و بقیه محمولات در انباری نگهداری تا به تدریج حمل شوند. حد متوسط مقدار باری که در ماه از این طریق حمل می شد 9000 تن بود که مقدار 6500 تن از آن به مسجدسلیمان حمل و 2500 تن از مسجدسلیمان به درخزینه حمل می شد. محمولاتی که به مسجدسلیمان حمل می شد شامل ملزومات عمومی بود و محمولاتی که به درخزینه عودت داده می شد عبارت از گچ و گوگرد (محصول مسجدسلیمان) برای آبادان بود. بعدها راه شوسه ای در این منطقه ساخته شد و همچنین شرکت به دنبال ساخت فرودگاه موقت در درخزینه بود و به تدریج استفاده از این راه آهن اهمیت خود را از دست داد.
در دیماه سال 1329 شرکت نفت در نامه ای به وزارت دارایی اطلاع داد که راه آهن بین درخزینه و مسجدسلیمان برچیده شده است. شرکت تأکید کرده بود که درواقع این راه آهن به منظور توسعه معدن مسجدسلیمان بوده و در موقعی کشیده شده که وسائل حمل ونقل جاده ای در آن ناحیه سودمند نبود. و چون راه آهن مزبور برای توسعه بیشتر در معدن مسجدسلیمان لازم نبود و نمیتوانست کمک مفیدی به توسعه سایر معادن کند برچیده و به انبارهای شرکت منتقل و برای استفاده درجاهای دیگر ضمن عملیات شرکت مورد استفاده قرار می گیرد.
انبارهای مرکزی مسجدسلیمان که اداوات آن توسط راه آهن درخزینه حمل می شد