امین زاده درویش
کارشناس مدیریت موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت
با پایان يافتن سلسله قاجار و انتقال سلطنت به رضا شاه پهلوی وفرزندان ذکور او ، اولین مجلسی که پس از این تغییر افتتاح شد ، مجلس ششم شورای ملی بود . با توجه به اوضاع در حال دگرگونی کشور ، نمایندگان تلاش كردند که با روش های مختلف توجه دولتمردان دولت جدید را به حوزه انتخابیه خود معطوف کنند. در این میان عبدالامیر نگهبان ، نماینده دوره ششم مجلس شورای ملی که فردی فرهیخته و فرهنگی بود ، کتابچه ای را با عنوان (اطلاعات مهمه راجع با اوضاع طبیعی و فلاحتی خوزستان) به نگارش و چاپ رساند .او در مقدمه این نگارش هدف از کار خود را به اینگونه شرح می دهد:
(به طور مختصر و اجمالی فهرستی از اوضاع جغرافیائی و طبیعی خوزستان را برای تذکر هموطنان خود به تحریر درآورده. امید است مقبول خاطر واقع شود.و انتظار دارم مقامات مربوطه نیز عطف توجهی به این قسمت زرخیز ایران بنمایند تا مشاهده کنند از چه نعمت های طبیعی و خداداده بی بهره مانده ایم.که هر گاه اقدام در عمران و آبادی سدهای مکسوره و مخروبه آن شده و درصدد استفاده از نعم طبیعی آن برآیند ابنای ایرانی غنی ترین مردم عصر خود و همدوش ملل راقیه و ستون دنیا می باشند.)
این کتابچه در بیست صفحه به رشته تحرير درآمده و تاریخ پایان نگارش آن هشتم تیرماه 1306 ذكر شده است . از موارد جالب در نگارش اين كتاب اشاره به اوضاع مسجدسلیمان دربین سالهای 1305 و 1306 است. نگهبان در این کتابچه در مورد مسجد سلیمان می نویسد: (محل استخراج نفت است- در آن جا قریب دویست و پنجاه چاه نفت توسط اداره نفت جنوب حفر شده و در حدود یکصد و شصت چاه آن مورد استفاده است – مؤسسات نفتی در آن جا زیاد می باشد (شرح آن از موضوع ما خارج است).خط آهن از مسجدسلیمان تا درخزینه که بندر مسجد سلیمان است برای حمل اشیاء اداره نفت به طول سی و سه میل (ده فرسخ) کشیده شده است.سه رشته لوله نفت از مسجد سلیمان تا عبادان در حدود چهل فرسخ کشیده شده که نفت از مسجد سلیمان به وسیله آن لوله ها به عبادان می رود و به طول این لوله ها در پنج نقطه مؤسسات اداره نفت بین عبادان و مسجد سلیمان تأسیس شده است.اهالی مسجد سلیمان تمام از کارگران نفت ،بختیاری ، اصفهانی ، شوشتری و غیره می باشند، در حدود ده هزار نفر جمعیت دارد.)
لازم به ذکر است که عبدالامیر نگهبان، نماینده دوره ششم مجلس شورای ملی از حوزه جنوب خوزستان از رجال سیاسی و فرهنگی خوزستان بود . او داماد شیخ خزعل و پدر دکتر عزت اله نگهبان(پدر باستان شناسی ایران) است. این کتابچه در قطع جیبی و به صورت تک رنگ منتشر شده است.