فاطمه ترکچی، کارشناس مرکز اسناد
جایگاههای پمپ بنزین از مکانهای جالب توجهی است که کاربرد فرآوردههای نفتی را در زندگی انسان شهری نشان میدهد. در دهه نخست 1300 خورشیدی، مردم تهران به عنوان ساکنان پایتخت و شهرنشینانی که نشانههای زندگی صنعتی، آرام اما به تناوب در روزمرگیهای آنان بروز پیدا کرد، در روزنامهها با اخبار و مطالب جالبی در مورد صنعت نفت مواجه میشدند.
از موارد جالب توجه، اخبار و اطلاعاتی بود که از سوی دو شرکت نفتی «شرکت سهامی پرس آذ نفط» و «شرکت نفت انگلیس و ایران» در روزنامه اطلاعات چاپ میشد.
شرکت پرس آذ نفت در روز 23 دی 1308 در روزنامه اطلاعات طی اعلامیهای خبر داد که در 4 منطقه تهران، «مخازنی برای بنزین» ساخته شده و آماده فعالیت هستند. این 4 مخزن که بنزین در آن به فروش میرسید، یکی در بیرون از دروازه قزوین، دیگری در میدان شاهپور (میدان وحدت اسلامی امروز)، سومی در میدان سپه (میدان امامخمینی امروز) و آخری در میدان شاه (میدان قیام امروز) واقع شده بود.
اما نکته حائز اهمیت در این آگهی، اطلاعرسانی به خوانندگان درخصوص نحوه استفاده و کاربرد دستگاههای پمپبنزین بود. در این آگهی درج شده: «آلات مخصوصی که در این مخزنها قرار داده شده از نقطهنظر سهولت مصرف بنزین اتومبیلها مفید است. مطابق میزان و درجهای که در این دستگاه موجود است هر مقدار بنزین که طرف احتیاج باشد، به وسیله لوله مخصوصی وارد مخزن بنزین اتومبیل میگردد و به این وسیله، هم صاحبان اتومبیل مطمئن خواهند شد که بنزین خریداریشده بدون کسر و نقصان به مخزن بنزین اتومبیل وارد شده و هم از تقلبات دیگری که ممکن است اتفاق بیفتد، جلوگیری میشود.»
مطلب مهم این است که روزنامهها بخش مهمی از رویدادهای صنعت نفت در ایران را مشخص میکنند. همچون این مطلب مهم که دستگاه تعیین میزان ورود بنزین به مخزن بنزین اتومبیل و کاربرد آن در تهران را معرفی میکند.