گزارش‌دهی شرکت نفت ابوظبی به وزارت نفت ایران

توحید شریفی - وزارت نفت ایران از زمان تأسیس در بخش همکاری‌های بین‌المللی با گستره وسیعی از کشورها در ارتباط بوده است و در فعالیت‌های بررسی زمین‌شناختی، اکتشاف، استخراج، پالایش و فروش با آنها همکاری داشته است.

این فعالیت‌ها گاه در قالب قراردادهای همکاری دو و چندجانبه و گاه به شکل تأسیس شرکت‌های مشترک نمود می‌یافتند. مدیریت موزه‌ها و مرکز اسناد وزارت نفت در بخش اسناد مربوط به امور بین‌الملل خود میزبان حجم عظیمی از اسناد این همکاری‌ها در دوره‌های قبل و بعد از انقلاب اسلامی است.

این همکاری‌های صنعتی- اقتصادی در حوزه کشورهای همسایه ایران، علاوه بر آن‌که پلی برای انتقال تجربیات و منابع بود، عاملی برای تقویت همبستگی و مودت میان همسایگان ایران نیز محسوب می‌شد. اسنادی که امروز قصد معرفی آنها را داریم «گزارش‌های فعالیت سالانه شرکت نفت ابوظبی» است که جهت اطلاع وزارت نفت ایران و اعلام همکاری برای فعالیت‌های مشترک به آدرس شرکت ملی نفت ایران به عنوان بخش عملیاتی وزارت نفت، ارسال شده است.

این گزارش‌ها در پنج مجلد شامل فعالیت سال‌های 1966(1345)، 1968(1347) و 1970(1349) شرکت نفت ابوظبی و یک جلد گزارش فعالیت‌های «شرکت مناطق دریایی ابوظبی» [از زیرمجموعه‌های شرکت نفت انگلیس (BP) و بنگاه اقتصادی کارتفیلد (CFP)] بوده و به فعالیت‌های سال گذشته این دو شرکت پرداخته است.

به همراه کتابچه‌ها نامه‌ای در سربرگ شرکت مناطق دریایی ابوظبی، خطاب به آقای فرید مسئول دفتر امور شرکت‌های وابسته به امور بین‌الملل ارسال شده است. این نامه که به تاریخ 31 اکتبر 1969 نوشته شده، در ارجاع به درخواست مورخ 24 ژوئن شرکت نفت برای دریافت گزارش فعالیت‌های آن مرکز ارسال شده است.

این کتابچه‌ها که به شگل رنگی و به دو زبان عربی و انگلیسی منتشر شده‌اند، حاوی بخش‌های ثابتی چون خلاصه، اکتشاف، حفاری، تولید و صادرات از بخش‌های مختلف شرکت نفت ابوظبی است که هر یک از این بخش‌ها در کنار اطلاعات آماری ارائه شده از طرف شرکت، حاوی تصاویر رنگی زیبایی از مراکز مرتبط با این فصول هستند.

در آغاز تمام جزوات تصویری از «شیخ زاید بن سلطان آل‌نهیان» حاکم ابوظبی قرار دارد و صفحات بعدی عموماً به آمار کلی از فعالیت‌های اکتشافی و استخراجی شرکت نفت ابوظبی اختصاص دارد. البته در مجلدات مربوط به سال‌های 1967 به بعد تمرکز مطلق از فعالیت‌های صنعتی شرکت برداشته شده و بخش‌هایی در مورد اقدامات فرهنگی و خدمات شرکت نفت ابوظبی به جامعه و مردم منطقه اضافه شده است.

شایان ذکر است که شیخ‌نشین ابوظبی و حاکم آن به عنوان یکی از مؤسسان امارات متحده عربی، نقشی مهم در سیاست و اقتصاد کشورهای عربی منطقه ایفا کردند. وی با استفاده از ثروت حاصل از استخراج و فروش نفت و با همکاری با کشورهای قدرتمند منطقه، از جمله ایران، موقعیت خویش را بهبود بخشیده و با تأسیس موجودیت سیاسی امارات متحده عربی، سعی کرد به یکی از بازیگران منطقه‌ای تبدیل شود. جالب توجه است که تمام جزوه‌های ارسالی برای وزارت نفت ایران متعلق به سال‌های پیش از تأسیس امارات متحده عربی 1971 (1350) بوده و بعد از این دوره، ابوظبی تلاش کرده تا راه مستقل‌تری را در پیش گیرد. شرکت نفت ابوظبی که تا این زمان زیرمجموعه شرکت نفت انگلستان به حساب می‌آمد نیز در همان سال مستقل شده و با عنوان «شرکت ملی نفت ابوظبی (ادنوک= Abu Dhabi National Oil Company)» به حیات خویش ادامه داد.

اسناد مکاتبات و مبادلات نفتی ایران با این شرکت و سایر کشورهای نفتخیز منطقه در بخش اسناد بین‌الملل جهت استفاده پژوهشگران موجود است. کتابچه‌های توصیف شده در این متن نیز علاوه بر ثبت در بخش اسناد، جهت مطالعه در بخش کتابخانه مدیریت موزه‌ها و مرکز اسناد وزارت نفت قابل دسترسی هستند.

مستخرج از اسناد مدیریت موزه و مرکز اسناد وزارت نفت