علی اکبر دیباج

علی اکبر دیباج نخستین مدیر روابط عمومی نفت بود که اولین کتاب روابط عمومی را در ایران به رشته تحریر در آورد و در زمان مدیریت او بود که نخستین سمینارها و انجمن هاي روابط عمومی در ایران شکل گرفت.

روابط عمومی در نفت با نام های بزرگی همچون حميد نطقي، ابوالقاسم حالت، ابراهیم گلستان، محمدعلی موحد، هوشنگ پزشک نیا و نجف دریابندری در یادها مانده است. در این مجال به معرفی علی اکبر دیباج، نخستین مدیر روابط عمومی نفت، می پردازیم.

سید علی اکبر دیباج در سال 1304 شمسی در قزوین به دنیا آمد و پس از طی دوران ابتدایی و متوسطه برای ادامه تحصیل راهی ایالات متحده آمریکا شد و در دانشگاه "اورسا- تگزاس" در رشته مهندسی معدن پذیرفته شد. او پس از فراغت از تحصیل بلافاصله به ایران بازگشت و در سال 1339 با سمت زمین شناس ارشد به استخدام شرکت ملی نفت ایران درآمد.

دیباج به لحاظ علاقه شخصی و با تقاضای خود در دی ماه 1340 به اداره کل روابط عمومی منتقل و به سمت معاون اداره مشغول به کار شد. او ضمن کار در شرکت ملی نفت به عنوان استاد دانشکده مهندسی دانشگاه نظامی تهران به تدریس پرداخت.

علی اکبر دیباج را می توان به تعبیری پدر علم روابط عمومی نوین در ایران نامید و هم او بود که نخستین کتاب مربوط به این دانش را در ایران تالیف و منتشر کرد. در دوران مدیریت او در روابط عمومی شرکت نفت بود که نخستین سمینارها برگزار شد و نخستین انجمن روابط عمومی در ایران شکل گرفت.

کتاب روابط عمومی وی در 133 صفحه و در قطع وزیری در سال 1341 توسط اداره انتشارات روابط عمومی شرکت ملی نفت منتشر و فصل هايی چون آشنايی با روابط عمومی، تعریف روابط عمومی و تاریخچه روابط عمومی و روابط عمومی در نفت را در برداشت.

گفتني است در میان اسناد بی شماری که توسط مرکز اسناد صنعت نفت شناسايی و گردآوری گردیده، اصل پرونده پرسنلی علی اکبر دیباج به صورت کاملا اتفاقی و از میان اسناد امحايی کشف و هم اکنون در گنجینه ارزشمند پرونده های پرسنلی کارکنان قدیمی نفت در این مرکز نگهداری می شود که از این پرونده، برگه هایی به رویت شما می رسد.

علی اکبر دیباج در مقاله ای که در نشریه آینه از او منتشر شده، روابط عمومی را چنین توصیف می کند:

".... می گویند مخترع آینه و پایه گذار روابط عمومی را کسی نمی شناسد و نامشان به جهان نمانده است، این دو نفر از جهاتی کارشان شبیه به هم بوده است، مخترع آینه چیزی را در اختیار بشر قرار داد که می توانست سیمای واقعی خود را در آن ببیند و پایه گذار روابط عمومی هم وسیله ای را فراهم کرد تا دستگاه ها از یک طرف خود و از طرف دیکر جامعه را مشاهده نمایند...."

محمدحسن تدریسی

مرکز اسناد صنعت نفت