ماجرای طلای سیاه ایران (5)

يکشنبه هشتم دي ماه 1398ماجرای طلای سیاه ایران (5)

سید هاشم هوشی سادات

حفظ امنیت خوزستان

اهمیت بسیار زیاد نفت خوزستان برای تامین سوخت ناوگان دریایی بریتانیا و متفقین در جنگ جهانی اول موجب شد تا دولت های آلمان و عثمانی با کمک عوامل جاسوسی خود ، در امنیت منطقه خوزستان اختلال ایجاد کرده و جریان تولید و صدور نفت را مختل نمایند تا انگلیس و متفقین نتوانند از این منابع استفاده کنند .
در این رابطه چند نوبت هم عمال آلمان لوله های نفت بین مسجدسلیمان و آبادان را منفجر کردند . دولت عثمانی هم از طریق منطقه شمال غرب و کرمانشاه درصدد پیاده کردن چند واحد نظامی بود تا در صورت امکان و توان میادین نفتی جنوب را تصرف کند .

اشغال بصره توسط انگلیس

از اوایل سال 1915 ميلادي ارتش انگلیس اقدام به اشغال بندر بصره كرد که حلقه نفوذ نظامی به آبادان و خرمشهر بود. همچنین چند واحد نظامی نیز در خوزستان مستقر کرد .
لذا با کنترل کامل مناطق نفت خیز و تا پایان جنگ در سال 1918ميلادي ، عملیات تولید و صدور نفت به نفع متفقین ادامه یافت . به طوری که در آخرین سال جنگ ، میزان تولید به 1385000 تن و در سال 1919 ميلادي ظرفیت پالایشگاه آبادان به یک میلیون تن رسید .

اختلاف شرکت نفت انگلیس و ایران

علی رغم جریان صدور نفت در طول چهار سال جنگ جهانی اول ، دولت انگلیس به بهانه اینکه برای حفظ امنیت خوزستان به سبب قطع چند نوبت لوله های نفت مسجدسلیمان به آبادان توسط آلمان ها و استقرار چند واحد نظامی در منطقه مخارج بسیاری را متحمل شده ، از ایران درخواست خسارت کرد . به اعتقاد لندن ، تهران مسئول امنیت مناطق نفتی است ، در حالی که خودشان قبلا با سران ایل بختیاری و شیخ خزعل در مورد امنیت لوله های نفتی قراردادهایی بدون اطلاع دولت ایران منعقد کرده بودند . ولی برای تمکین بیشتر دولت مرکزی به مطالبات شرکت ، درخواست 614 هزار لیره خسارت كردند. در صورتی که کل درآمد ایران از ابتدای تاسیس شرکت نفت انگلیس و ایران تا سال 1915 حدود 1325000 لیره بود . این مسئله مورد اعتراض دولت مرکزی و رجال ملی قرار گرفت و منجر به انجام یک سری مذاکرات سیاسی شد و با وجود اینکه دولت انگلیس درنهایت در میزان خسارت ، تخفیف زیادی قایل شد ، ولی این مسائل دیدگاه منفی در ذهنیت شخصیت های ملی و دولت ایران بوجود آورد ، که در تحولات بعدی که منجر به جنبش ملی شدن صنعت نفت ایران شد ، موثر افتاد .





            ادامه دارد ...

لينك هاي مرتبط :
content/18/روزی-روزگاری/4347/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-4

/content/18/روزی-روزگاری/4342/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-3

content/18/روزی-روزگاری/4337/ماجراي-طلاي-سياه-ايران-2

content/18/روزی-روزگاری/4329/ماجراي-طلای-سیاه-ایران