سید هاشم هوشی سادات
حفظ امنیت خوزستان
اهمیت بسیار زیاد نفت خوزستان برای تامین سوخت ناوگان دریایی بریتانیا و متفقین در جنگ جهانی اول موجب شد تا دولت های آلمان و عثمانی با کمک عوامل جاسوسی خود ، در امنیت منطقه خوزستان اختلال ایجاد کرده و جریان تولید و صدور نفت را مختل نمایند تا انگلیس و متفقین نتوانند از این منابع استفاده کنند .
در این رابطه چند نوبت هم عمال آلمان لوله های نفت بین مسجدسلیمان و آبادان را منفجر کردند . دولت عثمانی هم از طریق منطقه شمال غرب و کرمانشاه درصدد پیاده کردن چند واحد نظامی بود تا در صورت امکان و توان میادین نفتی جنوب را تصرف کند .
اشغال بصره توسط انگلیس
از اوایل سال 1915 ميلادي ارتش انگلیس اقدام به اشغال بندر بصره كرد که حلقه نفوذ نظامی به آبادان و خرمشهر بود. همچنین چند واحد نظامی نیز در خوزستان مستقر کرد .
لذا با کنترل کامل مناطق نفت خیز و تا پایان جنگ در سال 1918ميلادي ، عملیات تولید و صدور نفت به نفع متفقین ادامه یافت . به طوری که در آخرین سال جنگ ، میزان تولید به 1385000 تن و در سال 1919 ميلادي ظرفیت پالایشگاه آبادان به یک میلیون تن رسید .
اختلاف شرکت نفت انگلیس و ایران
علی رغم جریان صدور نفت در طول چهار سال جنگ جهانی اول ، دولت انگلیس به بهانه اینکه برای حفظ امنیت خوزستان به سبب قطع چند نوبت لوله های نفت مسجدسلیمان به آبادان توسط آلمان ها و استقرار چند واحد نظامی در منطقه مخارج بسیاری را متحمل شده ، از ایران درخواست خسارت کرد . به اعتقاد لندن ، تهران مسئول امنیت مناطق نفتی است ، در حالی که خودشان قبلا با سران ایل بختیاری و شیخ خزعل در مورد امنیت لوله های نفتی قراردادهایی بدون اطلاع دولت ایران منعقد کرده بودند . ولی برای تمکین بیشتر دولت مرکزی به مطالبات شرکت ، درخواست 614 هزار لیره خسارت كردند. در صورتی که کل درآمد ایران از ابتدای تاسیس شرکت نفت انگلیس و ایران تا سال 1915 حدود 1325000 لیره بود . این مسئله مورد اعتراض دولت مرکزی و رجال ملی قرار گرفت و منجر به انجام یک سری مذاکرات سیاسی شد و با وجود اینکه دولت انگلیس درنهایت در میزان خسارت ، تخفیف زیادی قایل شد ، ولی این مسائل دیدگاه منفی در ذهنیت شخصیت های ملی و دولت ایران بوجود آورد ، که در تحولات بعدی که منجر به جنبش ملی شدن صنعت نفت ایران شد ، موثر افتاد .
ادامه دارد ...
لينك هاي مرتبط :
content/18/روزی-روزگاری/4347/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-4
/content/18/روزی-روزگاری/4342/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-3
content/18/روزی-روزگاری/4337/ماجراي-طلاي-سياه-ايران-2
content/18/روزی-روزگاری/4329/ماجراي-طلای-سیاه-ایران