ماجرای طلای سیاه ایران ( 12)

سید هاشم هوشی سادات

انتخابات دوره چهاردهم

در بهمن 1322 انتخابات دوره چهاردهم مجلس شوراي ملي برگزار شد . اين انتخابات دو سال پس از واقعه شهريور 1320 و سقوط رضاشاه از قدرت انجام شد و به علت شرايط نسبتا باز سياسي – اجتماعي و آزادي احزاب مستقل و مطبوعات ، برخي از رجال آزاديخواه و ملي مانند دكتر محمد مصدق توانستند با راي مردم وارد مجلس شورا شوند . دكتر مصدق نماينده اول تهران شد و به همين جهت موقعيت سياسي ويژه اي براي پيشبرد اهداف و برنامه هاي آزاديخواهانه و از جمله طرح مسائل مربوط به نفت را پيدا كرد .

البته در انتخابات هيئت رئيسه مجلس ، سيد محمدصادق طباطبايي كه نفر دوم نماينده تهران و از رجال خوشنام بود ، با اختلاف دو رأي به عنوان رئيس مجلس شوراي ملي انتخاب شد. – (سيد محمدصادق طباطبايي 44 رأي و دكتر مصدق 42 رأي ) –

صف بندي نيروها در مجلس

در مجلس شوراي ملي دوره چهاردهم در مجموع سه جريان سياسي حضور فعال داشت :

جريان ملي به رهبري دكتر مصدق كه خواهان استقلال و آزادي ايران بودند و از سوي نيروهاي ايران دوست جامعه نيز حمايت مي شدند و مخالف امتياز دادن به قدرت هاي بيگانه بودند .
جريان وابسته به ابرقدرت شرق به رهبري حزب توده . اين حزب در زمستان 1320 تشكيل شد و سران آن متشكل از گروه موسوم به 53 نفر بودند كه به دليل گرايشات كمونيستي در سال 1315 دستگير شدند . دكتر تقي اراني رهبر اين گروه در زندان به سال 1318 فوت كرد و بقيه افراد پس از تحولات شهريور 1320 از زندان آزاد شدند و حزب توده را تشكيل دادند كه در ابتدا داراي گرايشات سوسياليستي و بعدا ماركسيستي بود و از سياست هاي اتحاد جماهير شوروي حمايت مي كرد .
جريان سوم به رهبري سيد ضياء الدين طباطبايي ( رهبر كودتاي سوم اسفند 1299 ) كه مورد حمايت دربار سلطنتي بوده و عمدتا مدافع سياست هاي دولت انگليس در ايران بودند .

اين سه جريان در مجلس چهاردهم سعي در جذب ديگر نمايندگان براي پيشبرد اهداف سياسي كه نقطه اوج آن مسئله نفت بود ، داشتند .

زيرا در آن مقطع نيروهاي نظامي متفقين در ايران حضور داشتند و هنوز جنگ جهاني پايان نيافته بود و صف بندي دو قدرت انگليس و آمريكا از يك سو و اتحاد جماهير شوروي از سوي ديگر ، براي اخذ امتيازهاي جديد نفتي شاخص بود .

مذاكرات براي كسب امتياز جديد

علي رغم برخورداري بريتانيا از منابع نفت جنوب ايران و فعال بودن شركت نفت انگليس در غرب و خوزستان ، در آبان 1322 و در گرماگرم جنگ جهاني دوم و اشغال ايران توسط ارتش هاي انگليس ، آمريكا و اتحاد جماهير شوروي ، دو تن از مديران انگليسي  "رويال دوچ شل " از لندن به تهران آمدند و پيشنهادي براي دريافت امتياز نفت مناطق جنوب شرقي ايران به دولت ايران تسليم كردند . در اسفند همان سال نيز نماينده اي از طرف شركت آمريكايي " استاندارد واكيوم " وارد تهران شد و براي تحصيل امتياز در همان ناحيه سيستان و بلوچستان ، پيشنهادهايي به دولت داد . سپس شركت آمريكايي "سينكلر " نيز اطلاع داد كه در نظر دارد پيشنهادي براي گرفتن امتياز نفت ، تسليم دولت ايران كند . همزمان با تلاش هاي آمريكا و انگليس براي تحصيل امتيازهاي جديد نفتي ، دولت شوروي نيز با اعزام يك هيئت سياسي – اقتصادي به رياست  كافتارادزه معاون  كميسارياي امور خارجه به تهران  در شهريور 1323 ، خواهان كسب امتياز نفت شمال ايران شد .

وي در مصاحبه مطبوعاتي اظهار داشت " براي مطالعه در وضع شركت نفت خوريان و كسب اطلاعات در مورد منابع طبيعي نفت شمال به ايران آمده و پيشنهادي براي امتياز كشف و استخراج نفت در مناطق شمالي تسليم دولت ايران خواهد كرد .

ادامه دارد ...

لينك هاي مرتبط :
content/18/روزی-روزگاری/4425/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-11

content/18/روزی-روزگاری/4414/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-10

content/18/روزی-روزگاری/4405/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-9

content/18/روزی-روزگاری/4388/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-8

content/18/روزی-روزگاری/4376/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-7

content/18/روزی-روزگاری/4365/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-6

content/18/روزی-روزگاری/4355/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-5

/content/18/روزی-روزگاری/4347/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-4

content/18/روزی-روزگاری/4342/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-3

content/18/روزی-روزگاری/4337/ماجراي-طلاي-سياه-ايران-2

content/18/روزی-روزگاری/4329/ماجراي-طلای-سیاه-ایران