ماجرای طلای سیاه ایران(18)

سه شنبه بیست و نهم بهمن ماه 1398ماجرای طلای سیاه ایران(18)

سیدهاشم هوشی‌سادات

انتخابات مجلس پانزدهم

  یکی از تحولات سیاسی که در آستانه انتخابات مجلس پانزدهم و به موازات حل مسئله آذربایجان صورت گرفت، تشکیل «حزب دمکرات ایران» توسط قوام‌السلطنه بود. وی با توجه به دیپلماسی موفق خود در رابطه با معضل آذربایجان، مصمم شد تا با تشکیل این حزب، اکثریت مجلس آینده را به دست آورده و با استفاده از اهرم مجلس، برنامه‌های جاه‌طلبانه سیاسی خود به ویژه در رابطه با مسئله نفت را پیش ببرد، نکته‌ای که از نگاه سیاستمداران تیزبین همچون دکتر مصدق و احزاب ملی همچون «حزب ایران» پنهان نماند.

حزب دمکرات ایران در تیرماه 1325 تاسیس شد و در آبان همان سال و در آستانه انتخابات مجلس، قوام به مناسبت صدمین روز تاسیس حزب متبوعش، بیانیه‌ای مشروح در مورد اهداف و برنامه‌هاي سياسي و اجتماعي‌اش صادر کرد و اعضاي حزب در تهران و شهرستان‌ها رژه رفتند و قدرت‌نمايي كردند.

حذف وزیران توده‌ای از کابینه

قوام همچنین با توجه به فضای سیاسی جدید که پس از خروج قوای شوروی از ایران و آزادی آذربایجان و سقوط حکومت خودمختار پیشه‌وری توسط ارتش ایران شکل گرفته بود، در آستانه انتخابات، بر اساس سنت پارلمانی از نخست‌وزیری استعفا داد و مجددا از سوی شاه مامور تشکیل کابینه شد. وی در معرفی وزیران تازه به شاه، وزیران عضو حزب توده را حذف و برای جلوگیری از نگرانی دولت شوروی، مظفر فیروز معاون سیاسی خود را به سمت سفیر کبیر ایران در مسکو منصوب كرد.

پیروزی دولت ایران در واقعه آذربایجان و فرار سران فرقه دمکرات به خاک شوروی، شکستي اخلاقی و حیثیتی برای حزب توده بود و همین امر ادامه حضور وزیران توده‌ای در کابینه را غیر ممکن ساخته بود.

البته حزب توده نیز به توجیه شرایط جدید پرداخت و در مطبوعات حزبی، مشارکت در دولت‌های مرتجع و ضد ملي را جایز ندانست و لذا حذف سران خود از کابینه را بر این اساس برای هواداران و اعضای حزبی توجیه کرد، ولی حقیقت این بود که افكار عمومی این حزب را تابع سیاست‌های همسایه شمالی می‌دانستند و نگرش منفی بدان داشتند.

تظاهرات دانشجویان

با توجه به ماهیت اعضای انجمن نظارت بر انتخابات مجلس پانزدهم که توسط دولت قوام تعیین شده بود، گروه زیادی از دانشجویان دانشگاه تهران با برپایی تظاهرات گسترده به سمت خیابان کاخ و تحصن در دربار حرکت کردند که در مسیر حرکت با پلیس درگیر شدند و ده‌ها دانشجو مصدوم شدند.

همچنین جمعیت زیادی از اقشار مختلف مردم تهران در مسجد شاه بازار تهران اجتماع كرده و به سخنرانی دکتر محمد مصدق درخصوص انتخابات گوش دادند.

مصدق در نطق تند و آتشین خود به قوام هشدار داد تا از دخالت در انتخابات خودداری كند.

از سوی دیگر عده‌ای از رجال سیاسی و دینی از جمله دکتر مصدق، دکتر احمد متین‌دفتری، آیت الله سیدرضا فیروزآبادی و ... با اعتراض به روند انتخابات و دخالت دولت، در دربار متحصن شدند که البته نتیجه مشخصی در بر نداشت.

نتیجه انتخابات مجلس پانزدهم

انتخابات دوره پانزدهم مجلس شورای ملی در 15 بهمن 1325 پایان یافت. احمد قوام نماینده اول تهران شد و نامزدهای حزب دمکرات اکثر کرسی‌های مجلس را تصاحب کردند. آیت‌الله کاشانی، دکتر مصدق، سیدمحمود نریمان و اللهیار صالح که کاندیدای نیروهای ملی بودند، به ترتیب نفرات 14، 16، 22 و 23 از تهران شدند و در نتیجه مداخلات دربار‌شاه، دولت و ارتش نتوانستند به مجلس راه یابند.

البته قوام نخست‌وزیر، عدم قبولی نمایندگی خود را اعلام کرد و در نتیجه دکتر رضازاده شفق که نفر سیزدهم جدول برگزیدگان تهران بود، به مجلس معرفی شد.

مجلس پانزدهم در روز 25 تیر 1326 افتتاح شد و شروع به کار کرد و یکی از وظایف محوری‌اش بررسی مسئله نفت‌شمال و اجرایی شدن مفاد بیانیه «قوام-سادچیکف» در این مورد بود.

 

 

ادامه دارد ...

لينك هاي مرتبط

content/18/روزی-روزگاری/4470/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-17

content/18/روزی-روزگاری/4465/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-16

content/18/روزی-روزگاری/4454/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-15

content/18/روزی-روزگاری/4451/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-14

content/18/روزی-روزگاری/4445/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-13

content/18/روزی-روزگاری/4434/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-12

content/18/روزی-روزگاری/4425/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-11

content/18/روزی-روزگاری/4414/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-10

content/18/روزی-روزگاری/4405/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-9

content/18/روزی-روزگاری/4388/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-8

content/18/روزی-روزگاری/4376/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-7

content/18/روزی-روزگاری/4365/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-6

content/18/روزی-روزگاری/4355/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-5

content/18/روزی-روزگاری/4347/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-4

content/18/روزی-روزگاری/4342/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-3

content/18/روزی-روزگاری/4337/ماجراي-طلاي-سياه-ايران-2

content/18/روزی-روزگاری/4329/ماجراي-طلای-سیاه-ایران