ماجراي طلاي سياه ايران (20)

چهارشنبه هفتم اسفند ماه 1398 ماجراي طلاي سياه ايران (20)

سيدهاشم هوشي سادات

رد مقاوله نامه قوام و سادچيكف

در جلسه مورخ 30/7/1326 مجلس شوراي ملي ، موضوع طرح مقاوله نامه نفت ايران و شوروي كه محصول توافق قوام و سادچيكف ( سفير كبير شوروي در تهران در روزهاي حساس 1325 و به نوعي ترفند ديپلمات قوام در قبال همسايه شمالي بود و ثمره آن خروج ارتش سرخ از ايران و سرنگوني دولت هاي خودمختار آذربايجان و كردستان به حساب مي آمد ) بود و طبق تعهد قبلي دولت ايران در مجلس پانزدهم مطرح شد و نمايندگان نيز باتوجه به تغيير شرايط سياسي داخلي و خارجي با تدبير خاصي آن را با ارائه ماده واحده اصلاحي تغيير دادند .

متن ماده واحده اصلاحي نفت

دكتر شفق نماينده تهران ماده واحده را در پنج محور به نمايندگان پيشنهاد كرد .

در بند اول آمده بود : " نظر به اينكه آقاي نخست وزير با حسن نيت و در نتيجه استنباط از ماده دوم قانون يازدهم آذرماه 1323 ( قانون دكتر مصدق ) اقدام به مذاكره و تنظيم موافقت نامه مورخ 15 فروردين 1325 در باب ايجاد شركت مختلط نفت ايران و شوروي نموده اند ، و نظر به اينكه مجلس شوراي ملي ايران استنباط مزبور را منطبق با مدلول و مفهوم واقعي قانون سابق الذكر تشخيص نمي دهد ، مذاكرات و موافقت نامه فوق را بلا اثر و كان لم يكن مي داند . ماده سوم ابلاغيه مورخ 15 فروردين نيز كان لم يكن مي باشد . "

در ماده دوم آمده كه دولت ايران بايد با ارائه برنامه اي 5 ساله ، نقشه كامل مناطق نفت خيز كشور و چگونگي بهره برداري از اين ثروت ملي را تهيه كند .

در ماده سوم واگذاري هرگونه امتياز جديد استخراج نفت كشور و مشتقات آن به خارجي ها مطلقا ممنوع شده است .

در ماده چهارم باب مذاكره درخصوص فروش محصولات نفتي به شوروي توسط دولت و با اطلاع مجلس باز گذاشته است .

در ماده پنجم دولت ايران مكلف شده كه در كليه مواردي كه حقوق ملت ايران در مورد نفت تضييع شده به ويژه در خصوص نفت جنوب ، اقدام لازم را جهت استيفاي حقوق ملي به عمل آورد .

در اين ماده واحده ، ضمن اينكه سعي شد حساسيت همسايه شمالي برانگيخته نشود ، مسئله واگذاري امتياز نفت شمال را كه به نوعي توافق قوام و سادچيكف مربوط مي شد ، خنثي كرد .

آغاز جنبش ملي شدن نفت

راي قاطع نمايندگان ( 102 راي موافق از 104 تن نمايندگان حاضر در جلسه به اين طرح ) به نوعي نشان داد كه افكار عمومي ايران درخصوص تحولات نفت و واگذاري امتيازهاي جديد به بيگانگان حساس است .

از نگاه تاريخي ،تصويب اين طرح و مكلف شدن دولت در زمينه استيفاي حقوق مردم ايران بويژه نفت جنوب ، را مي توان سرآغاز حركت و جنبش گسترده اي دانست كه سه سال بعد منجر به پيروزي نهضت ملي شدن نفت شد.

درواقع وراي رقابت هاي سياسي ميان احزاب و شخصيت هاي فعال باهدف كسب قدرت ، تدبير ديپلماتيك در آن مقطع موجب شد كه ايران از يكي از چالش هاي مهم كه توسط همسايه شمالي ايجاد شده بود ، رها شود و به موازات آن مساله استيفاي حقوق ملت درخصوص نفت جنوب درصدد مطالبات ملي قرار گيرد .

ادامه دارد….

لينك هاي مرتبط

content/18/روزی-روزگاری/4483/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-19

content/18/روزی-روزگاری/4477/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-18

content/18/روزی-روزگاری/4470/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-17

content/18/روزی-روزگاری/4465/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-16

content/18/روزی-روزگاری/4454/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-15

content/18/روزی-روزگاری/4451/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-14

content/18/روزی-روزگاری/4445/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-13

content/18/روزی-روزگاری/4434/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-12

content/18/روزی-روزگاری/4425/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-11

content/18/روزی-روزگاری/4414/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-10

content/18/روزی-روزگاری/4405/ماجرای-طلای-سیاه-ایران-9